________________
आगम
(४०)
"आवश्यक"- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं [-], नियुक्ति: [७३९-७४०], विभा गाथा -], भाष्यं [१३७...], मूलं /-/गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
202
विवक्षितपदार्थापायेऽपि तस्य ध्रुवत्वेन कार्यकारकत्वात् , 'दो अवसण्डने दान-खण्डन अपस्त्य मर्यादया दानं-खण्डन वियोजनं मृत्पिण्डादेयत्तदपादानं, तथाहि-मृत्पिण्डस्यापायेऽपि भूधुवेति तस्या अपादानता, सा चघटेस्य कारणं, तामन्तरेण तस्यानुत्पादात्, तथा सन्निधानं च कारणं, तस्याधारतया कार्योपकारकत्वात् , सन्निधीयते यत्र कार्य तत्सन्निधानंअधिकरणं, तच्च घटस्य चक्र, तस्यापि भूः, तस्या अप्याकाशं, आकाशस्य त्वधिकरणं नास्ति, स्वरूपप्रतिष्ठत्वात् , घटस्य
चेदं कारणम्, एतदभावे घटानुत्पत्तेः । उक्तं द्रज्यकारणमिदानीं भावकारणप्रतिपादनार्थमाहBI दुविहं च होइ भावे अपसत्य पसत्थगं च अपसत्यं । संसारस्सेगविहं दुविहं तिविहं च नायछ । ७३९ ॥ |
भवतीति भावः, स च औदायिकादिभावा, भाव एव कारणं संसारापवर्गयोरिति भावकारणं, तच्च द्विविधं च-द्विप्रतै कारं च भवति, भावे विचार्यमाणे, कारणमिति प्रक्रमाद्गम्यते, भावविषयं वा कारणं भावकारणमित्यर्थः, अप्रशस्तं-अशो-14
भनं प्रशस्तं च-शोभनं, तत्राप्रशस्त संसारस्य सम्बन्धि, तच्च एकविधम्-एकभेदं द्विविध-द्विभेदमेवं त्रिविधं च ज्ञातव्यं, चशब्दश्चतुर्विधाद्यनुक्ककारणभेदसमुच्चयार्थः । यदुक्तं संसारस्यैकविधमित्यादि तदुपदर्शनायाह
अस्संजमो य एको अण्णाणं अविरई य दुविहं तु । अन्नाणं मिच्छतं अविरई चेव तिविहं तु ॥ ७४०॥
असंयम:-अविरतिलक्षणः, स ह्येक एव संसारकारणम् , अज्ञानादीनां तदुपष्टम्भकत्वेनाप्रधानत्वात् , तथा अज्ञानं अविरतिश्चेति द्विविध संसारकारणं, तत्राज्ञानं कर्माच्छादितजीवस्य विपरीतोऽवबोधः अविरतिः-सावधयोगानिवृत्तिः, तथा
दीप अनुक्रम
4
X
ijainelibrary.org
~145
