________________
आगम
(४०)
“आवश्यक- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं -, नियुक्ति: [७३१-७३२], विभा गाथा [२०७१], भाष्यं [१३७...], मूलं [- /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सुत्रांक
दीप अनुक्रम
आवश्यकेदिवसपौरुष्या द्वाविंशशततमेन मुहूर्तभागेन वृद्धि, रात्रिपौरुष्या हानिः, कथमेतदवसेयमिति चेत्, उच्यते, इह प्रमाणकाल श्रीमलय-6 दिवसपारुष्या रात्रिपारुष्या वृद्धौ हानौ वा सकलेनायनेन सार्हो मुहूर्तो दृष्टः, अयनपरिमाणं च त्र्यशीत्यधिकं दिनशतं, पारुषीमानं समवसरणे| ततोऽत्र त्रैराशिककर्मावतार:-यदि त्र्यशीत्यधिकेन दिनशतेन पौरुष्या.वृद्धौ हानौ साद्धों मुहूत्तों लब्धः ततः प्रतिदिवस
किं लभामहे !, राशित्रयस्थापना १८३-शा-१, अत्रान्त्येन राशिना त्र्यशीत्यधिकेन दिनशतेन पौरुष्या वृद्धी मध्यराशेGर्गुणनं, जातस्तावानेव, 'एकेन गुणितं तदेव भवतीति न्यायात्, तत आयेन राशिना भागहरणं, भागहारश्च न पूर्यते,
ततस्तृतीयांशेन छेद्यच्छेदकराश्योरपवर्तना, जात उपरि एककोऽवस्तात् द्वाविंशं शतं १२२, आगतमेकैकस्मिन् दिने । १ पौरुष्या वृद्धौ हानौ वा मुहूर्तस्य द्वाविंशशततमो भागो लभ्यत इति, उक्तं च-"वुद्धी बावीसुत्तरसयभागो पइदिणं दमुहत्सस्स । एवं हाणीवि मया अयणस्स विभागतो नेया ॥१॥ (वि.२०७१)" । इदानीं वर्णकालस्वरूपप्रतिपादनार्थमाह
पंचण्ह वण्णाणं जो खलु वन्नेण कालओ वण्णो। सो होइ चण्णकालो वणिजह जो व जंकालं ॥ ७३१॥ १- पञ्चानां शुक्लादीनां वर्णानां यः खलु वर्णेन-छायया कालको वर्णः खलुशब्दस्यावधारणार्यत्वात् कालक एव वर्ण, है अमेन गौरादेर्नामकृष्णस्य व्यवच्छेदः, स भवति वर्णकालः, वर्णश्चासौ कालश्च वर्णकाला, 'वणिजइ जो वजंकाल मिति,
॥३६॥ वर्णनं वर्णः प्ररूपणमित्यर्थः, ततश्च वर्ण्यते-प्ररूप्यते यो वा कश्चित्पदार्थो यत्कालं स वर्णकालः, वर्णप्रधानः कालो वर्ण-14 कालः । इदानीं भावकालः प्रतिपाद्या भावानामौदयिकादीनां स्थितिः भावकालः, तथा चाह
साई सपजवसिओ चउभंगविभागभावणा इत्थं । उदईआईआणं तं जाणसु.भावकालं तु ॥ ७३२॥
JanEthiconn imernational
~138
