________________
आगम
(४०)
"आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) भाग-१ अध्ययनं , नियुक्ति: [१०,११], भाष्यं H, वि०भागाथा [३९४,३९५], मूलं -गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सत्राक
%
%
2362-
दीप अनुक्रम
उपोद्धातेवोपजायमान उपलब्ध इत्यमेरुष्णत्वमिव न पर्यनुयोगमहति, अन्यच्च-नासौ पराघातेनान्यद्रव्याणामात्मपरिणाममुत्पादयति, किन्तु स्वपुद्गलैरेव लोकमापूरयति, ततोऽसौ चतुःसमय एव, यदि पुनस्तत्रापि परापातो भवेत्तर्हि सोऽपि भाषया ६
द्रव्येण
लोकलोकापूरणमिव त्रिसामयिको भवेत्, न चतुःसामयिक इति, आह च भाष्यकृत्-"खंधोऽवि वीससाए न पराघाओ उ
व्याप्तिः तेण चउसमयो । अह होज पराघातो हविज तो सोऽवि तिसमइओ॥१॥(३९४वि०)" अन्ये त्वभिदधति-प्रथमसमये तावदूर्द्धदिशि दण्डं करोति,द्वितीयसमये तत्र मन्थानमधो दिशि पुनर्दण्डं, तृतीयसमये ऊर्ध्व दिश्यन्तरालापूरणमधोदिशि तु मन्थानं, चतुर्थसमये तु तत्राप्यन्तरालापूरणात् समस्तमपि लोकं भाषाद्रव्यैरापूरयति इति, तदपि नागमक्षम, कचिदप्यागम एवमश्रवणात् , नापि युक्तिमत् , काऽत्र खलु युक्तिर्यदनुश्रेणिगमनस्वभावानां पुद्गलानामेकयैव ऊर्ध्वदिशा गमनं नाधोदिशा नापि शेषाभिः पूर्वादिदिग्भिरिति यत्किञ्चिदेतत्, उक्तं च-“एगदिसमादिसमये दंड काऊण चउहिं पूरेइ । अण्णेल भणति तंपि य नागमजुत्तिक्खमं होइ ॥१॥(३९५ वि०)" यदुक्तम्-'लोकस्य च कतिभागे कतिभागो भवति भाषाया' इति, तत्रोत्तरमाह-लोकस्य च क्षेत्रगणितमपेक्ष्य चरमान्ते असोयभागोभवति भाषाया समस्त लोकव्यापिन्याः, इयमत्र भावनात्रिसमयव्याप्ती चतु:समयन्याप्तौ पश्चसमयव्याप्ती वा नियमेन प्रथमद्वितीयसमयोलोंकासययभागे भाषाया असल्येयो भागो भवति, तथाहि-त्रिसमयच्याप्ती प्रथमसमये दण्डषट्वं भवति, द्वितीयसमये तु षट् मन्थानः, ते च दण्डादयो यद्यपि दैर्येण लोकान्तस्पर्शिनस्तथापि वक्तृमुखविनिर्गतत्वात् तत्प्रमाणानुसारतो बाहल्येन चतुरखुलादिमाना भवन्ति, चतुरादीनि चाकुलानि लोकाकाशासयभागवत्तीन्येवेति त्रिसमयव्याप्ती प्रथमद्वितीयसमययोलोंकासययभागे
84%
--
-
in Echo
For
the Personal
~89~
