________________
आगम
(४०)
"आवश्यक"- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) भाग-१ अध्ययनं , नियुक्ति: [८०], भाष्यं H. विभागाथा [१०३२], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
554%4
-
CAKACCIA
दीप अनुक्रम
कियासव्यपेक्षाध्यवसायजन्यस्य तत्पत्यनीकक्रियासहगताध्यवसायत एव क्षयसम्भवात् ततो भाविमलोत्पत्तिनिरोधाभावतः प्राचीनमलक्षयाभावतश्च भवतरणानुपपत्चेने भावतीर्थ नद्यादितीर्थमिति, भावतीर्थ द्विधा-आगमतो नोआगमतश्च, तत्र आगमतो ज्ञाता उपयुक्त, नोआगमतः सङ्घः सम्यग्दर्शनादिपरिणामानन्यत्वात् , उक्तंच-"तित्थं भंते ! तित्थं तित्थयरे तित्य, गोयमा! अरिहा ताव नियमा तित्थंकरे, तिरथं पुण चाउचण्णो समणसंघो"इति(१२-६८२) अस्मिंश्वभावतीर्थे तरीता | तद्विशेष एव साधुः, सम्यगदर्शनादित्रयंकरणभावापन्नं तरणं, तरणीयः संसारसमुद्रः, आहष-"भावे तित्थं संघो सुयविहि तारतो तहिं साहू । नाणाइतियं तरणं तरियबो भवसमुद्दो ॥२॥"(वि.१०३२) अथवा यथा नद्यादिगतः समो वि|भागोऽनपायः पङ्कप्रक्षालनाद्दाहोपशमात्पिपासाव्यवच्छेदात्तीर्थमिति प्रसिद्धं, पृषोदरादिदर्शनतत्रिषु स्थितमिति तीर्थमिति |
व्युत्पत्तेः, एवं सहोऽपि कर्ममलक्षालनात् क्रोधाग्निदाहोपशमात् लोभरूपतृष्णाव्यवच्छेदाच त्रिषु स्थित इति तीर्थमित्युहाच्यते, उक्तं च-"पदाहपिपासानामपहारं करोति यत् । तद्धर्मसाधनं तथ्यं, तीर्थमित्युच्युते बुधैः ॥१॥" अथवा नद्यादिगतं द्रव्यतीर्थ चतुर्दा दृष्ट, तद्यथा-सुखावतारं सुखोत्तारं १ सुखावतारं दुरुत्तारं २ दुःखावतारं सुखोत्तारं ३ दुःखावतारं दुरुत्तारं ४, एवं भावतीर्थमपि चतुर्द्धा द्रष्टव्यं, तत्र यत्र सुखेनैवावतरन्ति-प्रविशन्ति प्राणिनः सुखेनैव च यत उत्तरन्ति-यन्मुञ्चन्ति तरसुखावतारं सुखोत्तारं, तच्च शैवं द्रष्टव्यं, तत्र रागद्वेषकषायेन्द्रियपरीषहोपसर्गमनोवाकायजयादिलक्षणदुष्करानुष्ठानाभावतः सुखेनैव प्रवेशात् , निपुणयुक्त्यभावतो निविडवासनाया आकालपरिपालनहेतुभूताया अयोगतः, "शैवो द्वादश वर्षाणि, प्रतं कृत्वा ततः परम् । यद्यशक्तस्त्यजेत् पश्चादू, यागं कृत्वा व्रतेश्वरे ॥१॥" इत्या
E
9424CESAX
an Educa
t
ion
wwimwaintiorary.org,
~210~
