________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१ अध्ययनं १, नियुक्ति: [७९], भाष्यं H, विभा गाथा [९५३,९५८], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
KKRA%
EXX
-
दीप अनुक्रम
व्यतायां समवतारणीयानि, परसमयप्रतिपादकानां उभयसमयप्रतिपादकानामपि सम्यग्दष्टेः स्वसमयत्वात् , हेयोपादे| यार्थानां सम्यक् हेयोपादेयतया परिज्ञानात् , आह च-परसमओ उभयं वा सम्मदिद्विस्स ससमओ जेणं । तो सबज्झयणाई ससमयक्त्तवनिययाई ॥१॥(वि.९५३)" इदानीमाधिकारः, स चाध्ययनसमुदायार्थः, स च स्वसमयवकन्यतैक-| देशः, सच सावद्ययोगविरतिरूपः । इदानीं समवतारः, स च लावार्थ प्रतिद्वारं समवतारणाद्वारेण प्रदर्शित एव, उक्त उपक्रमः । इदानी निक्षेपः, स च त्रिविधस्तद्यथा-ओपनिष्पनो नामनिष्पञ्चः सूत्रालापकनिष्पन्नश्च, तत्रौषो नाम सामान्य शाखाभिधाने, तच्चेह चतुर्विधम्-अध्ययन १ मक्षीण २ मायः ३ क्षपणा ४च, एकंच-"ओहो जं सामन्न, सुयाभिहाणं चउविहं तं च । अज्झयणं अज्झीणं आओ झवणा य पत्तेय॥२॥"(वि.९५८) पुनरेकैकं नामादिभेदाच्चतुर्विधं, तद्यथा-नामा| ध्ययनं स्थापनाध्ययनं द्रव्याध्ययनं भावाध्ययनं च, तथा नामाक्षीणं स्थापनाक्षीणं द्रव्याक्षीणं भावाक्षीणं, तथा नामायः स्थापनायो द्रव्यायो भावायः, नामक्षपमा स्थापनाक्षपणा द्रव्यक्षपणा भावक्षपणा च, एतानि च यथा|ऽनुयोगद्वारेषु तथा प्ररूप्येदं सामायिकमध्ययनं भावाध्ययने भावाक्षीणे भावाये भावक्षपणायां चायोज्यं, तत्र यस्मादनेन शुभमध्यात्म जन्यतेऽथवाऽध्यात्ममानीयते, अधिकं वा अयनं बोधस्य संयमस्य मोक्षस्य वा इदमित्यध्ययनमाद्यव्युत्पत्तिपवदये पृषोदरादित्वादिष्टरूपनिष्पत्तिः, तथा शिष्येभ्योऽनवरतं दीयमानमप्यम्युच्छित्तिनयापेक्षया नक्षयमुपयात्यलोकवदित्यक्षीणं, शानदर्शनचारित्राणां प्राप्तिहेतुत्वादायः, पापकर्मक्षपणहेतुत्वात् क्षपणा, उक्तं च-"जेण सुहज्झप्पजणणं| अजझाप्पाणयणमडियमयणं वा ।बोहस्स संजमस्स व मोक्खस्स च तमायणं ॥१॥अमीणं दिजंतं अघोच्छिचिनयतो
E
-
-
wwwjainitiorary.org.
~206~