________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[-]
दीप
अनुक्रम
[-]
उपोद्घातनिर्युक्तिः
।। ९५ ।।
Jan Education from
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (निर्युक्तिः + वृत्तिः) भाग-१
अध्ययनं [-], निर्युक्तिः [७९], भाष्यं [-] वि० भा० गाथा [९४७, ९४८, ९५०], मूलं [- / गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक" निर्युक्तिः एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
सरोऽप्यागमः सूत्रार्थीभयरूपत्वात् त्रिविध एव तत्रेदं क्वान्तर्भवति १, उच्यते, सामायिकस्य सूत्रार्थीभवरूपत्वात्रिविधेऽपि लोकोत्तरागमे, उक्तं च- "जीवानन्नत्तणतो जीवगुण बोहभावतो नाणे । लोगुत्तरमुत्तत्थोभयागमे तस्स भावाओ ॥१॥ (वि. ९४७) ननु लोकोत्तर आगमस्त्रिधा, तद्यथा-आत्मागमः अनन्तरागमः परम्परागमश्च ततः केद्रं समवतरति १, उच्यते, इदं सूत्रतो गौतमादीनामात्मागमः तच्छिष्याणां जम्बूस्वामिप्रभृतीनामनन्तरागमः, प्रशिष्याणां तु प्रभवप्रमुखाणां परम्परागमः, तथा अर्थतोऽर्हतामात्मागमः गणधराणामनन्तरागमः सच्छिष्याणां परम्परागमः एवं सूत्रतोऽर्थतश्च त्रिविधे प्रमाणेऽन्तर्भवति, उक्तं च- "सुत्ताउ गणहराणं तस्सिसाणं तहा पसिस्साणं । एवं अत्ताणंतरपरम्परागमपमाणमि ||१||” “अत्थेण उ तित्थंकरगणहरसिस्साणमेवमेवेदं ॥ (वि. ९४८॥ ) " नयप्रमाणे तु मूढनयं कालिक श्रुतमिति नयस्य नाधुनाऽवतारः, पूर्व त्वनुयोगानामपृथग्भावे स आसीत्, यदिवा पुरुषं कञ्चनापि समासाद्य नयप्रमाणतस्त्ववित्। | यथाशक्ति नयेऽपि समवतारं कुर्यात्, आह ब - "आसि पुरा सो नियतो अणुओगाणमपुहुत्तभावंम | संपइ नत्थि पुहुत्ते | होज्जवि पुरिसं समासज्ज ॥ १॥" (वि. ९५०) सम्प्रति सङ्ख्याप्रमाणं चिन्त्यते, तत्र सङ्ख्या नामस्थापना व्यक्षेत्रकालोपम्यपरिमाभावभेदादष्टप्रकारा यथाऽनुयोगद्वारेषु तथा वक्तव्या, तत्रोत्कालिक श्रुतपरिमाणसङ्ख्यायां समवतारः, तत्र सूत्रतः सामा| यिकं परिमितप्रमाणं अर्थतोऽनन्तपर्यायत्वादपरिमितप्रमाणं । सम्प्रति वक्तव्यता, सा त्रिविधा, तद्यथा-स्वसमयवक्तव्यता परसमयवक्तव्यता उभयसमयव कव्यंता चेति, तत्र समयः - सिद्धान्तः वक्तव्यता - पदार्थविचारः, तत्र स्वसमयवक्तव्य| तायामस्य सामायिकाध्ययनस्य समवतारः, स्वसमयस्यैव अत्र प्रतिपाद्यमानत्वाद्, एवं सर्वाण्यप्यध्ययनानि स्वसमयवक्त
For Pyate&Personal Use Only
~ 205~
नामप्रमाणे
॥ ९५ ॥
wjainslibrary.org