________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१ अध्ययनं . नियुक्ति: [७९], भाष्यं H, विभा गाथा [९१५], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
अनुयोगद्वाराणि
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
जमोदात कएगदारपि दुक्खसंचारं। चउमूलद्दारं पुण सप्पडिदारं सुहाहिगमः।२॥ सामाइयपुरमेव (महपुरमवि) अक्रयद्दा तहेगदारं वा। नियुक्तिः दुरहिगमं चउदारं सप्पडिदारं सुहाहिगर्म ॥शा (वि.९०७-९) तानि चानुयोगद्वाराण्यमूनि-उपक्रमो निक्षेपः अनुगमो नयः, तत्र
शाखमुपक्रम्यते-समीपमानीयते निक्षेपस्यानेनेति उपक्रमः, निक्षेपयोग्यतापादनमिति भावः, उपक्रमान्तर्गतभेदैहि विचारित निक्षिप्यते नान्यथेति, निक्षेपणं निक्षेपो-नामादिभेदैः शास्त्रस्य न्यसनं, अनुगमनमनुगम्यते वा शास्त्रमनेनेति अनुगमःसूत्रस्यानुकूलः परिच्छेदः, तथा नयनं नीयते वा अनेनेति नया-वस्तुनो वाच्यस्य पर्यायाणां सम्भवतोऽधिगमः । ननूपक्रमादिद्वाराणां किमित्येवं क्रमः!, उच्यते, इह नानुपक्रान्तं सत् निक्षिप्यतेऽसमीपीभूतत्वात् , गुरुपर्वक्रमलक्षणेन हि सम्बन्धेन समीपमानीतं नामादिभेदैनिक्षेसुं शक्यं, नान्यथेति, न च नामादिभेदैरनिक्षिप्तं यथावदर्थतोऽनुगम्यते, न चार्धतोननुगत नयैर्विचारयितुं शक्यते, ततोऽयमेव क्रमः, उकच-"दारक्कमोऽयमेव उ निक्खिप्पड जेण नासमीवत्थं । अणुगम्मइनानत्वं नाणुगमो नयमयविहूणो॥२॥"(वि.९१५)तत्र उपक्रमो द्विविधः-शास्त्रीय इतरश्च, तत्रेतरः षट्पकारः, तद्यथानामोपक्रमः स्थापनोपक्रमो द्रव्योपक्रमः क्षेत्रोपक्रमः कालोपक्रमोभावोपक्रमश्च, तत्र नामस्थापने सुगमे, द्रव्योपक्रमो द्विधा
आगमतो नोआगमतश्च, तत्र आगमतः उपक्रमपदार्थज्ञस्तत्र चानुपयुक्तः, नोआगमतस्त्रिधा-ज्ञशरीरद्रव्योपक्रमो भव्यशरीहादग्योपक्रमो शरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तद्रव्योपक्रमश्च, तत्राद्यभेददयं प्रतीतं, तव्यतिरिक्तद्रव्योपक्रम निविधस्तद्यथा
सचिचद्रन्योपक्रमोऽचिचद्रव्योपक्रमः मिश्रद्रव्योपक्रमश्च, सचित्तद्रव्योपक्रमस्तु त्रिधा-द्विपदचतुष्पदापदोपाधिमेदात्, पुनरेकैको द्विधा-परिकर्मणि वस्तुनाशेष, वत्र परिकर्म नाम द्रव्यस्ख गुणविशेषपरिणामकरणं, वस्त्वभावापादनं वस्तुनाशः, तत्र
९०
and
in
+
Jainitiorary.org
~1954
