________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[-]
दीप
अनुक्रम
[-]
आ. मठ,
पोदा अवघी
॥७४
“आवश्यक" - मूलसूत्र - १ (निर्युक्तिः + वृत्तिः) भाग-१
अध्ययनं [H], निर्युक्तिः [ ६६ ], भाष्यं [-] वि० भा० गाथा [-], मूलं [- / गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र [४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक" निर्युक्तिः एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
ओही असंखेजों' इति त्रैवेयकविमाने वस्तु परतोऽनुत्तर विमानेष्ववधिः, ज्ञानदर्शनरूपोऽवधिरेव भवति, न तु विभङ्गज्ञानं, मिथ्यादृष्टीनां तत्रोपपाताभावात्, स च क्षेत्रतः कालतश्वासङ्ख्यो भवति, असङ्ख्यातक्षेत्र कालविषयो भवतीति भात्रः, द्रव्यभावैस्त्वनन्दविषयः, इह तिर्यज्यनुष्याणां तुल्यस्थितीनामपि क्षयोपशमतीव्रमन्दतादिकारणवैचित्र्यात् क्षेत्रकाल-विषययोरप्यवधिविभङ्गज्ञानदर्शनयोर्विचित्रता, न पुनस्तुल्यतैवैतीह तद्वर्जनं । मतं ज्ञानदर्शनविभङ्गरूपं द्वारत्रयम् । अधुना देशद्वारमभिषित्सुरिदमाह
नेरहयदेवतित्वं करा य ओहिस्सऽमाहिरा होंति । पासंति सबओ खलु सेसा देसेण पासति ॥ ६६ ॥ नैरविकाञ्च देवाञ्च तीर्थकराश्य नैरविकदेवतीर्थकराः, तीर्थंकरा इत्यत्र 'तीर्थात्वेके' इति वचनात् खप्रत्यये तीर्थशन्दस्य मम्, धशब्दोऽवधारणेऽस्य च व्यवहितः प्रयोगः, तं च दर्शयिष्यामः, अवधेः- अवधिज्ञानस्याबाह्या एव, बाह्या न कदाचनापि मवन्तीत्यर्थः सर्वतोऽवभासकावध्युपलब्धक्षेत्रमध्यवर्त्तिनः सदैव भवन्तीति भावना, उक्तं च-- “ ओहिणामनसे सम्भंवरगा होंति नारयाईया । सबदियोऽवहिविसओ तेसिं दीवप्यभोवम्मो || १ || ” (वि. ७६७) तथा पश्यन्ति सर्वतःसर्वासु दिक्षु विदिषु च खनुशब्दोऽवधारणार्थः सर्वाखेव दिग्विदिविति, आह-अवघेरवाह्या भवन्तीत्यस्मादेव सर्वत इत्वस्य अन्यत्वात् सर्वतःशब्दग्रहणमतिरिच्यते, नातिरिच्यते, अभ्यन्तरत्वाभिधानेऽपि सर्वतो दर्शनाप्रतीतेः, न खल्ववमेरम्यन्तरत्वेऽपि सति सर्वे सर्वतः पश्यन्ति, कस्वचिद्दिगन्तरालादर्शनात्, विचित्रत्वादवधेः, ततः सर्वतो दर्शनख्यापनायें 'पाति सघतो खड़' इत्युक्तम्, आह च माष्यकृत् - "अम्मिंतरत्ति भणिए, भण्णइ पासंति सबओ कीस १ ।
For Pitate & Personal Use Only
163~
पर्यायसाबारादि. अत्राद्यवि. धिः ६४-६
॥ ७४ ॥
www.jinslibrary.org
