________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१
अध्ययनं , नियुक्ति: [६५], भाष्यं H, वि०भा०गाथा , मूलं [-/गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
दीप अनुक्रम
न्यतो वर्णगन्धरसस्पर्शलक्षणांश्चतुरः पर्यायानेकस्मिन् द्रव्ये पश्यति, न त्वेकगुणकालादीन बहूनिति, उक्त प-"गं||| द्र दवं पेच्छ, खंघमणुं वा स पज्जवे तस्स । उकोसमसंखिजे, संखिजे पेच्छई कोई ॥ १॥दो पजवे दुगुणिए, सबजहण्णेण
पेच्छए ते य । वण्णाइया व चउरो नाणंते पेच्छइ कयाइ ॥२॥" (वि.७६१-२) अनम्तांश्च पर्यायानुत्कर्षतोऽपि न प्रेक्षते एकभाद्रव्यगतान् , अनन्तेषु द्रव्येषु समुदितेष्वनन्तांस्तान् पश्यत्येव, यत उक्तं नन्द्यध्ययने-"भावतोणं ओहिणाणी अणते भावे जाणइ पासई" इत्यादि ।गतं सप्रसङ्ग उत्पादप्रतिपातद्वारम्, इदानी ज्ञानदर्शनविभङ्गलक्षणं द्वारत्रय युगपदभिधित्सुराह
सागारमणागारा, ओहि-विभंगा जहएणया तुल्ला । उवरिमगेवेजेसु(उ) परेण ओही असंखेजो ॥६५॥ इह योऽवधिर्विशेषग्राहकः स साकारः, सच सम्यग्दृष्टेः ज्ञानमित्यभिधीयते, स एव मिथ्यादृष्टेविभङ्गा, यः पुनः सामान्यप्राहकोऽवधिः विभङ्गो वा सोऽनाकारः, स च दर्शनं, तत्र साकारानाकाराववधिविभङ्गो जघन्यकादारभ्य तुल्यौद लोकपुरुषग्रीवाभवानि अवेयकानि उपरिमाणि च तानि अवेयकाणि च उपरिमप्रैवेयकाणि तेषु यावत् , तुशब्दो विशेष णार्थः, स चैतद्विशिनष्टि-नारकभवनपतिदेवेभ्य आरम्य तिर्यमनुष्यवर्जमुपरिवेयकेषु यावत् साकारानाकाराववधि|विभङ्गौ क्षेत्रकालविषयावधिमधिकृत्य जघन्यादारभ्य तुल्यस्थितिकत्वेन तुल्याविति, इयमत्र भावना-नारका भवनपत्यादयश्च उपरितनौवेयकविमानवासिपर्यन्ता देवा ये ये जघन्यतुल्यस्थितयो मध्यमतुल्यस्थितयो उत्कृष्टतुल्यस्थितयो वा तेषां तेषामवधिविभङ्गज्ञानदर्शने क्षेत्रकालरूपी विषयावधिकृत्य परस्परतस्तुल्ये, न तु द्रव्यभावविषयौ तावङ्गीकृत्य, तुल्यस्थितिकानामपि सम्यग्दर्शनं विशुद्धतपःकर्मादिकं च प्राग्भवगतं कारणं प्रतीत्यातिदरं तल्यत्वाभावात. 'परेण
-
an Educa
t
ion
wwwjainitiorary.org.
~1624
