________________
आगम
(४०)
"आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) भाग-१ अध्ययनं 1, नियुक्ति: [२०], भाष्यं H, विभा गाथा [५०२,५०३], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
पोताते |
प्रत सूत्रांक
४६॥
गा.
दीप अनुक्रम
भावाक्षरकारणत्वात् , लब्ध्यक्षरं तु भावाक्षरं विज्ञानात्मकत्वात् , अक्षरं च तत् श्रुतं च अक्षरश्रुतं ॥ उक्तमयर श्रुतम् ।।
| अक्षरानइदानीमनक्षरश्रुतस्वरूपमभिधिरसुराह
क्षरश्रुते "ऊससियं नीससियं निच्छुढं खासियं च छीयं च । निस्सिंघियमणुसारं अणक्खरं छेलियाईयं ॥२०॥" उसनमुच्छ्रसितं, भावे कप्रत्ययः, तथा निःश्वसनं निःश्वसितं निष्ठीवनं निष्ठ्यूतं कासनं कासितं, चशब्दः समुच्च- १९-२. यार्थः, क्षवणं धुतं, चशब्दः समुच्चयार्थ एव, अस्य च व्यवहितः सम्बन्धः सेण्टितादि चानक्षरश्रुतमिति, निस्संधनं निस्सिंघितं, अनुस्वारवत् अनुस्वारं, 'अभ्रादिभ्य' इति मत्वर्थीयात्प्रत्ययविधानादनक्षरमपि यदनुस्वारवत् उच्चायते तदनक्षरमनुस्वारमिति भावार्थः, एतदुच्छ्रसिताद्यनक्षरं-अनक्षरश्रुतं, न केवलमेतत् , किन्तु सेण्टनं सिण्टितं एतदादि चानक्षरश्रुतमिति ॥ इह उच्छसितादि द्रव्यश्रुतमात्रं, ध्वनिमात्रत्वात् , अथवा श्रुतविज्ञानोपयुक्तस्य जन्तोः सर्व एव व्यापारः श्रुतं, तस्य तद्भावेन परिणतत्वात् , यद्येवं तहि किमिति करचरणादिचेष्टापि श्रुतमिति न व्यवहियते ?, येनो-18
सितायेवोकमिति, उच्यते, रूदिवशात् , तथाहि-उच्छुसितायेव श्रुतमिति व्यवहारमवतीणे, तस्य श्रूयमाणत्वात् , न करादिचेष्टा, तस्याः श्रवणपथातीतत्वात् , अनुस्वारादयस्त्वकारादिवर्णा इवार्थस्याधिगमका इति निर्विवादमेव ते श्रतं.1 आह च भाष्यकृत्-“ऊससियाई दबसुयमेत्तमहवा सुतोवउत्तस्स । सबोच्चिय वावारो सुयमिह तो किं न चेट्ठावि
॥४६॥ J॥१॥ रूढी' तं सुर्य सुबइत्ति चेट्टा न सुबह कयावि । अहिगमगा वण्णा इव जमणुस्सारादयो तेणं ॥२॥"(वि०५०२-५०३) उकमनक्षरश्रुतद्वारं, दानी संजिद्वारम्-अथ संज्ञीति का शब्दार्थः१, उच्यते, संज्ञानं संज्ञा, सा अस्थास्तीति संज्ञी, ननु
anelibrary.com
~107
