________________
૨૯૨
રાજહૃદય ભાગ-૧૨ બહિર્મુખ પરિણમન હોતા હૈ વહ ઉદય કી પ્રવૃત્તિ સમજ લેના. કોઈ ભી હો, બહિર્મુખ પરિણમન ઉદયકે સાથ જુડકર હી હોતા હૈ જો આત્મામેં જુડકર હોતા હૈ વહ અંતર્મુખ પરિણમન હોતા હૈ. દેખિયે ! જો અરિહંત પરમાત્મા ઔર સિદ્ધ પરમાત્મા હુએ ઉન્હોંને બાહ્ય પ્રવૃત્તિ કા ત્યાગ કિયા કિકુછ રખા? મુનિરાજ કો આખર મેં પંચ મહાવ્રત આદિ પ્રવૃત્તિ હોતી હૈ, અઠ્ઠાઈસ મૂલગુણ કી પ્રવૃત્તિ હોતી હૈ, કુછ ઉત્તર ગુણ કી પ્રવૃત્તિ ભી હોતી હૈ. વહછોડકર અરિહંત હોતે હૈંન?કિ રખકર હોતે હૈં?
મુમુક્ષુ-પીંછી, કમંડલ રહ જાતે હૈં. પૂજ્ય ભાઈશ્રી:- સબ બાહ્ય સાધન છૂટ જાતે હૈં. યહ બાત કી હૈ.
અંતમેં ઉસત્રિયોગમે... મન, વચન, કાયાકે યોગ સે ‘રહિત સ્થિતિ કરનેકેલિયે ઉસ પ્રવૃત્તિકા...” માને ત્રિયોગ કી પ્રવૃત્તિ કા “સંકોચ કરતે કરતે...” માને કમ કરતે કરતે ક્ષયહો જાયે, યહી ઉપાય કર્તવ્ય હૈ.” ઐસા ઉપાયહી કર્તવ્ય હૈ. યહ ઉપાય ક્યા હૈ?
‘મિથ્યાગ્રહકા ત્યાગ...” કરના. મિથ્યાઆગ્રહ કો છોડ દેના. “સ્વચ્છેદકા ત્યાગ,... કરદેના. “પ્રમાદઔર ઇન્દ્રિયવિષયકાત્યાગ,... કરના. ઐસે પરિણામ મુખ્ય હૈ. ઔર ભી બાતેં હૈ લેકિન યે પરિણામ હૈંવહમુખ્ય પરિણામ હૈ મુમુક્ષુ કી ભૂમિકાકી ચર્ચા ચલ રહી હૈ ઇસલિયે ઐસે પરિણામ કી બાત કી હૈ. ઉસે સત્સંગને યોગમેં અવસ્ય આરાધન કરતે હી રહના” ઔર જબ સત્સંગ કા યોગ રહતા હૈ તો સાથસાથ ઉસકા ત્યાગ કરને કા અમલીકરણ કરના. આરાધન કરના માને અમલીકરણ કરના. “કરતે હી રહના, ઔર સત્સંગકી પરોક્ષતામાં તો અવશ્ય અવશ્ય આરાધન કિયે હી જાના, પ્રત્યક્ષ સત્સંગ મેં તો ચાલુ રખના લેકિન સત્સંગ કાયોગ નહીં હો તો ચલે જાઓ કામ-ધંધે પરવહબાત નહીં હોની ચાહિયે.
હમારે યહાં ઐસા હી હોતા થા કિ સત્સંગ બંદ હો જાયે તો ચલો, લગ જાઓ. અપને કામ મેં. ઐસા હોના નહીં ચાહિયે. અચ્છા હુઆ પછલે દો મહિને મેં યહાં સત્સંગ ચાલુ હુઆ હૈ. વરના સત્સંગ બંદ હો જાયે. ઐસા નહીં હોના ચાહિયે. સત્સંગ તો ચાલુ હી રહના ચાહિયે. પરોક્ષતા મેં અવશ્ય આરાધન કરના. અમલીકરણ વિશેષ દરકાર કરકે કરના.
કોંકિ સત્સગક પ્રસંગમેં તો યદિ જીવકી કુછ ન્યૂનતા હો તો ઉસકે નિવારણ હોનેકા સાધન સત્સંગ હૈ” સત્સંગ મેં તો કોઈ દોષ હો તો નિવારણ હોને કા સાધન હૈ. ન્યૂનતા માને કમી. પરંતુ સત્સંગકી પરોક્ષતામેં તો એક અપના આત્મબલ હી સાધન હૈ” સત્સંગ કી ઉપસ્થિતિ મેં તો સત્સંગ એક સાધન હૈ લેકિન જબ સત્સંગ નહીં