________________
ઉપર દેલવાડામાં બીજા મંદિરે પણ આ સમયમાં બંધાયાં તેમાં પંદરમી શતાબ્દમાં શ્રેષ્ઠી ભીમાશાહે બંધાવેલું શ્રી ઋષભદેવ ભગવાનનું પીતળહરના નામે ઓળખાતું મંદિર અને સોળમી સદીમાં બંધાયેલું ખરતરવસતિ તરીકે ઓળખાતું શ્રી પાર્શ્વનાથજીનું ચતુર્મુખ મંદિર પણ કેટલેક અંશે પિતાની આગવી વિશિષ્ટતા ધરાવે છે. પાંચમું મંદિર સુવિધિનાથનું છે, જે મહાવીરસવામીના મંદિરના નામે ઓળખાય છે, તે તદ્દન સાદું છે. ભીમાશાહના મંદિરના નૃત્યમંડપને તથા દેરીઓને ભાગ અધૂરે રહી ગયેલો છે.
ઈ. સ. ૧૮૯૮ થી ૧૯૦૫ના ગાળામાં દેલવાડાનાં મંદિરોની ગ્ય સાચવણી કરી શકાય તે માટે તેને નવા રચાયેલા પુરાતત્વ ખાતાના અંકુશ તળે લેવાને ભારતીય કલાત્મક સ્થાપત્યેના પ્રેમી વાયસરોય લોર્ડ કર્ઝને પ્રયત્ન કર્યો હતો, ત્યારે ભારતના સમસ્ત
શ્વેતામ્બર જૈનેના પ્રતિનિધિ શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીના પ્રમુખ શેઠ લાલભાઈ દલપતભાઈએ લોર્ડ કર્ઝનને મળીને મંદિર રેની બધી જ વ્યવસ્થા જૈન સંઘના હસ્તક જ રહે તેવી ગોઠવણ કરાવી હતી. આ મંદિરની વ્યવસ્થા સ્થાનિક સંઘ મારફત એટલે કે સિરોહીના સંઘ તરફથી રચાયેલી પેઢી શેઠ કલ્યાણજી પરમાનંદના હસ્તક હતી. તેઓએ આ મંદિરોના ભગ્નાશનું સમારકામ હાથ ઉપર લીધું હતું, પરંતુ યોગ્ય શિલ્પીઓના અને યોગ્ય સમજના અભાવે અને કાંઈક અંશે નાણાંની બેંચને લીધે તે યશસ્વી બની શકયું નહોતું. હિન્દુસ્તાનના સમસ્ત શ્વેતામ્બર - જૈનેના પ્રતિનિધિ શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની સંસ્થાના પ્રમુખ શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈને આ સમારકામ સંતોષી શકયું નહોતું, તેથી તેઓએ શેઠ કલ્યાણજી પરમાનંદના ટ્રસ્ટિઓને તે બંધ રાખવા જણાવ્યું અને જરૂરી ધન બચીને એગ્ય શીલ્પીઓ દ્વારા શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી આ કામ કરાવે તેમાં મદદરૂપ થવા જણાવ્યું. શેઠ કલ્યાણજી પરમાનંદજીના ટ્રસ્ટીઓએ તે વાત સ્વીકારી લીધી.
