________________
- ૭૧
ભ્રાંતિખંડન દૃષ્ટાંત સંસારના ખેલ મિથ્યા છે, માત્ર સમ્યજ્ઞાનમયી પરમાત્મા સત્ય છે.
જેમ સ્વપ્નની માયા જૂઠી છે, તે જ પ્રમાણે સંસારની માયા જૂઠી છે, માત્ર સ્વસમ્યજ્ઞાનમયી પરમાત્મા સત્ય છે.
જેમ જ્યાં દેહ નથી ત્યાં જન્મ, મરણ, નામાદિક નથી અર્થાતુ જ્યાં દેહ છે ત્યાં જ તેનાથી તન્મય જન્મ, મરણ, નામાદિક છે.
જેમ ચાલતી ઘંટીના બે પથ્થર વચ્ચે જેટલાં ઘઉં, ચણા, મગ, અડદ આદિ અનાજ નાખીએ, તે બધાં પિસાઈને લોટ બની જાય છે, એક કણ-દાણો પણ બચતો નથી પરંતુ એ ચાલતી ઘંટીમાં કોઈ કોઈ દાણા લોખંડના ખીલડા નજીક રહે છે તે બચી જાય છે, તે જ પ્રમાણે સંસારચક્રની વચ્ચે પડેલો જીવ તો મરણાદિ દ્વારા નરક-નિગોદમાં જઈને પડે છે, પરંતુ કોઈ કોઈ જીવ ગુરુવચનોપદેશ દ્વારા પોતાના પોતામાં પોતામય સ્વસમ્યજ્ઞાનમયી પરમાત્માથી તન્મયી-શરણ થઈ જાય છે તે જીવ જન્મ-મરણનાં દુઃખથી બચી જાય છે.
જેમ સર્પિણી ૧૦૮ પુત્ર જણે છે, જણીને કૂંડાળું બનાવીને પોતાના દેહગોળાકારની વચ્ચે તે સર્વ પુત્રસમુદાયને રાખી અનુક્રમપૂર્વક સર્વને ભક્ષણ કરી જાય છે. પરંતુ તે ગોળાકારમાંથી કોઈ કોઈ નીકળી જાય છે તે બચી જાય છે; તે જ પ્રમાણે ઉત્સર્પિણી-અવસર્પિણીરૂપ કાળના કૂંડાળામાંથી જે કોઈ જીવ નીકળીને જુદો પડ્યો છે તો બચી ગયો પરંતુ બાકીના રહ્યા તે (સર્વ) ઉત્સર્પિણી-અવસર્પિણીના મુખમાં સમાઈ જાય છે. ' જેમ વંધ્યા સ્ત્રીને પુત્ર-ઉત્પત્તિનું આદિ, અંત, પૂર્વાપરનું બધું વર્ણન શ્રવણ કરાવો તોપણ તે વંધ્યા સ્ત્રીને
