________________
૧૧૦
સમ્યજ્ઞાનદીપિકા
જે વસ્તુ નિરંતર છે તેમાં વિધિ-નિષેધનો અવકાશ કદી પણ તેનાથી તન્મયરૂપ સંભવતો નથી
જેમ વૈદ્યપુરુષ છે તે વિષનો ઉપભોગ કરવા છતાં મરણને પ્રાપ્ત થતો નથી, કારણ કે એ વૈદ્યની પાસે બીજી વિષનાશક દવા છે; તે જ પ્રમાણે જેની પાસે સ્વસમ્યજ્ઞાન તન્મયરૂપ છે તે કર્મભનિત વિષયના ભોગ-ઉપભોગ કરવા છતાં પણ મરતો નથી.
જેમ સુવર્ણ, અગ્નિથી તપ્ત થવા છતાં પણ પોતાના સુવર્ણપણા આદિ ગુણસ્વભાવને છોડતું નથી, એ જ પ્રમાણે સ્વસમ્યજ્ઞાનદૃષ્ટિ પૂર્વકર્મના પ્રયોગથી કર્મવેદના-દુઃખરૂપ અગ્નિમાં તપ્તાયમાન થવા છતાં પણ પોતાના સ્વસ્વભાવ સમ્યજ્ઞાનાદિ ગુણને છોડતા નથી.
જેમ ઊકળતા તેલની કડાઈમાં પુરી-પુડલાવતું સૂર્યનું પ્રતિબિંબ સળગે છે, બળે છે તોપણ આકાશમાં સૂર્ય છે તે જલતો નથી, મરતો નથી; એ જ પ્રમાણે સંસારદશામાં સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી પરમાત્મા મરે છે, જન્મે છે તોપણ તે સ્વસ્વભાવમાં કદાચિત્ કોઈ પ્રકારથી પણ મરતો કે જન્મતો નથી.
જેની ગુરુઉપદેશથી સ્વભાવષ્ટિ અચળ થઈ, તે હજારો વાર ધન્યવાદને યોગ્ય છે.
જેમ મદિરાના અતિ તીવ્રભાવને જાણીને જે એ મદિરાને કમ પણ પીતો નથી તથા વધારે પણ પીતો નથી, એ પ્રમાણે મદિરા પીવા છતાં પણ તે મદોન્મત્ત થતો નથી. તેવી જ રીતે સ્વસમ્યગ્દષ્ટિ મોહમદિરાના અતિ તીવભાવને જાણીને એ મોહમદિરાને કમ પણ ગ્રહણ કરતો નથી તથા અધિક-વિશેષ પણ ગ્રહણ કરતો નથી, એ
