________________
સભ્યજ્ઞાનદીપિકા
સ્વસ્વરૂપ-સ્વાનુભવગમ્ય સભ્યજ્ઞાનમયી જિનેન્દ્રમૂળમાં અનંત જીવરાશિ ભેદ છે તે જિનેન્દ્રથી તન્મયી, અભેદ છે.
૯૬
જેમ ગંગા-જમનાદિક નદી સમુદ્રની સાથે મળી છે, તે જ પ્રમાણે ગુરુઉપદેશ પામીને સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ જિનેન્દ્ર સાથે તન્મયરૂપે મળી જાય છે.
જેમ એક સુવર્ણથી અનેક નામરૂપ જે કડું, વીંટી, કંઠી, દોરો, મહોર, કંચન, કનક, હેમ આદિ છે તે તન્મયવત્ છે; તે જ પ્રમાણે સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સભ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવવસ્તુમાં આ જિનેન્દ્ર, શિવ, શંકર, બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, નારાયણ, હરિ, હ૨, મહેશ્વર, પરમેશ્વર, ઈશ્વર, જગન્નાથ અને મહાદેવ આદિ અનંત નામ તન્મયવત્ છે.
જેમ કોઈ પુરુષ, સ્ત્રીનાં કપડાં-આભૂષણાદિક ધારણ કરીને અર્થાત્ સુંદર દેવાંગના જેવો બનીને નાટકની રંગભૂમિ ઉપર નાચવા લાગ્યો. તે સમયે નાટક જોનારી પુરુષમંડળી કહે છે કે ‘અહોહો! શું સુંદર સ્ત્રી છે!' એવાં સભામંડળનાં વચન સાંભળીને તે સ્ત્રી (સ્વાંગી પુરુષ) પોતે પોતાના દિલમાં જાણે છે, માને છે કે ‘હું મૂળથી જ સ્ત્રી નથી પરંતુ આ સભામંડળના પુરુષો મારા સ્વભાવ, ગુણ, લક્ષણને તો જાણતા નથી, માત્ર વગર સમજ્યે જ તેઓ મને સ્ત્રી કહે છે, માને છે, જાણે છે પણ એ વૃથા છે.' એ જ પ્રમાણે સ્વસ્વભાવ સમ્યજ્ઞાનમયી સમ્યગ્દષ્ટિ પોતે પોતાના અંતઃકરણમાં આમ નિશ્ચયથી સમજે છે, માને છે કે ‘આ બાહ્યદૃષ્ટિવાન લોક મને સ્ત્રી, પુરુષ, નપુંસકાદિક માને છે, જાણે છે, કહે છે પણ તે વૃથા છે, કારણ મારો સ્વભાવ તો સભ્યજ્ઞાન છે. તે તો ન સ્ત્રી છે, ન પુરુષ છે કે ન નપુંસકાદિક છે, અર્થાત્ કોઈ પણ કિંચિત્માત્ર સ્વાંગ મારા સ્વસ્વરૂપ સમ્યજ્ઞાનની સાથે તન્મયરૂપ નથી.'
