________________
કલિકાલ સર્વશ’
૨૧૯
શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે શાસનપ્રભાવનાર્થે અનેક ચમત્કારો કરી બતાવ્યા કહેવાય છે. પણ તેમનો મોટામાં મોટો ચમત્કાર (Miracle) તો તેમનું અદ્ભુત સર્વાગીણ (All round) સાહિત્યસર્જન છે. કોઈ કાવ્યમાં, કોઈ નાટ્યમાં, કોઈ શબ્દશાસ્ત્રમાં, કોઈ ન્યાયમાં, કોઈ અલંકારમાં, કોઈ છંદમાં દક્ષ હોય, પણ સર્વપટુ (All rounder) આ 'કલિકાલ સર્વજ્ઞ’નું પાટવ તો સર્વત્ર હતું. સાડા ત્રણ કોડ શ્લોક પ્રમાણ વિપુલ સાહિત્ય સર્જનારા આ સાહિત્ય જગતના વિરાટ પુરુષે (Colosus) એવું કોઈ પણ વાલ્મય ક્ષેત્ર નથી, કે જે પોતાના પદન્યાસથી સુણ ન કર્યું હોય. સાહિત્ય સુંદરીને સર્વ અંગે અલંકૃત કરનારા આ અસાધારણ કોટિના સાહિત્યસ્વામી (Literary Giant) મહાકવિની એકએથી સરસ ચિરંજીવ કુતિઓ, આ મહાજ્યોર્તિધરની યશ-પ્રભા અખિલ ભારતમાં પ્રસારી, પ્રાજ્ઞજનોને જ્ઞાનચંદ્રિકામાં નિમજ્જન કરાવતી અનુપમ આનંદ વિતરી રહી છે. (શાર્દૂલવિ૦) સ્પર્ધા પાણિનિ વાણીનીય કરતી વાણી વહ્યું હેમની,
સૌ પાંડિત્ય ગુમાનિતા ગળી ગઈ સૌ પંડિતંમચની; બીડાયા વદનાન્જ વાદી જનના શ્રી હેમચંદ્ર કુર્યો,
સર્વે વાલ્મય વકત્રપદ્મ વિકસ્યા વાવ્યોમમાં તે ઉગે. (સધરા) પામી સદ્ગોધ જેનો નૃપકુલતિલકે ભૂપ કુમારપાલે,
આખા રાષ્ટ્ર અમારિપટહતણી કરી ઘોષણાઓ કૃપાળે; લાખો મુંગા જીવોને અભય દઈ લીધી મૂક આશિષ ભારી, શ્રી હેમાચાર્ય એવા કરુણનિધિ કરો નિત્ય રક્ષા અમારી !
