________________
[३३४]
raamaan
सुट्ठ काइएण सालिवाहणेण पइट्ठाणमकंडे चेव गंतुकामेण कडयधूलिबहलुद्ध[ण]णभयाओ परिवारस्स पत्थाणमसाहंतेणाऽवि मु(थु)क्कियमत्थाणमंडवियाए । तं च दटुं चिंतियं तस्स पडिग्गहगहिणीए रु(छ?)इल्लखुज्जाविलासिणीए जहा – 'नूण राया गंतुकामो' । साहियं च तं तीए नियमित्तस्स जाणसालियस्स । तेणाऽवि पउणीकाउणाऽणागयमेव गड्डीरयाई वहमाणं कयं । तं च दट्ठमुट्ठिओ सेसोऽवि खंधावारो । गंतुं पयट्टो राया वि 'पढममेव वच्चामि'त्ति । बुद्धीए चालिओ कडयधूलिसमुद्भूलिओ चिंतेइ – 'न मए कस्स वि साहियं । कहं कडओ चलिओ ?' तओ सम्म सोहंतेणुवलद्धो जाणसालिओ । तेणाऽवि साहिया खुज्जा। तीए वि साहिओ परमत्थो । तओ रण्णा 'मा एसा लद्धपसरा कज्जंतरेसु वि सच्छंदा होउ'त्ति चिंतिऊणाऽणवराहिणीए वि खुज्जाए उवरिं दरिसिओ अप्पसाओ त्ति ।
एवं च पइवरिसमभज्जमाणे भरुयच्छे चिंतावियं सालिवाहणं दटुं सामंतो नामाऽमच्चो भणइ जहा - 'मे कुडुंबं गोत्तीए पक्खिवित्ता में कवडेण नीसारेहि, जेण भरुयच्छं भंजावेमि' । तओ रन्ना तहेव कए [गओ भरु] यच्छं, ठिओ य तत्थेगदेवकुले । नायं च रज्जंतरेसु जहा – 'सालिवाहणेण नीसारिओ सामंतो' । भरुयच्छंमि य 'को तुमं ?'ति पुच्छिज्जंतो भणइ – 'गुग्गुलभगवं नामाऽहं' । जे उण जाणंति तेसिं साहेइ जहा – 'नीसारिओऽहं सालिवाहणेणं' । नाउं चेमं सो भणाविओ नहवाहणेणं जहा – 'मे मंती होसु' । अमण्णंतो य सयमागंतुं रण्णा ठविओ मंती । वीससिओ य तेण नहवाहणो । भंडारफेडणत्थं लाइओ धम्मधंधए । जहा – 'पुव्वकयसुकएहिं संपज्जइ सुसंपया । संपण्णा य सा ते । किं तु जइ संपयं देउल-कूल-तलाय-दाणाइणा सुकयमुवज्जेसि ता जम्मंतरंमि सुसमिद्धो. होसि' । तव्वयणेण य धम्मवयं कुणंतस्स पायं निट्ठिओ नहवाहणस्स कोसो । वेढिए य भरुयच्छे तहेव पुरिसक्खयकाइओ सालिवाहणो भणावेइ सामंतं जहा - 'तुमं नहवाहणस्सेव मिलिओ' । मंती भणइ - 'मा विचित्तो होसि जओ नियंतेउरियाभरणव्वएणेसो निव्वहइ' । तं च नाउं थिरीहूए सालिवाहणे सव्वहा निणवंसो(निट्ठियकोसो) विणट्ठो नहवाहणो। वसीकयं भरुयच्छं ।
गओ पइट्ठाणपुरं सालिवाहणो सव्वसत्थविणोएण कालं गमेइ । समुवट्ठिया य रायदुवारे नियनियविरइयगंथसुणावणत्थं चउरो कविपंडिया । जाणाविया य पडिहारेण । ते बहिट्ठिया चेव पुच्छाविया रण्णा - 'कस्स को कित्तिओ वा गंथो ?' तेहिं भणियं – 'विज्जय-धम्म-नीइ-कामगंथा लक्खलक्खपमाणा' । सोउं चेमं कव्वसत्तिपरिक्खणत्थं पुणो भणाविया. रन्ना - 'नाऽहमेत्तियं [*महापमाणं गंथं सोउं समत्थो, ता संखेवं कुणंतु' । तेहिं वि ते गंथा अद्धलक्खपमाणा संखेविऊणाऽऽणीया । तहा वि रण्णा 'संखेवं कुणंतु एत्तो वित्ति कहिए पुणो वि संखित्ता । एवं पुणो पुणो संखेवकरणेण अंते तेहिं एक्कक्कमि पाए नियनियगंथा संखित्ता । तओ रण्णा तं भणिउमाइट्ठा । ताहे ते भणंति -
जिण्णे भोयणमत्तेओ, कविलो पाणीसु दया ।
बिहस्सई अविस्सासो, पंचालो थीसु मद्दवं ॥ *] सोउं चेमं तुद्वेण रण्णा सव्वे वि ते वत्थाईहिं जावाऽऽरद्धा सम्माणिउं ताव अंतेउरी भणइ – 'देव ! साहुक्कार-दाणं विणा किमज्जेणिमिणा सम्माणेण ?' तओ रण्णा 'अहो विउसत्तणं'ति पभणिए परोप्परं जोएत्तु मुरुक्कएहिं हसियं वियक्खणपरिवारेण । तं दटुं किरिक्किओ कविलो भणइ – 'नियपरिवारसाहुक्कारं * अत्र कथाभागः कश्चन त्रुटितः । प्रभावकचरितानुसारं च पुरितः ।