________________
[२७४]
मए तस्स भणियं पुचि न कयं । ता जावऽज्ज वि 'सावराहो'त्ति नंदपुरिसेहिं कड्डित्ता न निज्जामि ताव सयं चेव वच्चामि'त्ति चिंतिऊण गओ नंदसमीवं । _____ नंदो वि तमागच्छंतं दट्ठण सायरं दवावियासणो भणइ – 'किं कीरउ ?' कप्पगो भणइ – 'तुम्ह समीधमागओ' । नंदेण भणियं - 'जं मए पुव्वि भणियमासि' । कप्पगो भणइ – 'जं भणह तं करेमि' । एत्थंतरंमि य कप्पगावराहनिवेयणत्थं रण्णो मूलमागया परियट्टसेणी । दट्ठण य कप्पगं रन्ना सहरिसमुल्लवंतं भयभीया पडिनियत्ता । तओ नंदेण फेडिओ पुव्विल्लमंती । निवेसिओ कप्पगो महामंती । आरोविओ तस्स सयलो वि रज्जचिंतावावारो । जाया य बुद्धिकोसल्लेणं सव्वत्थ पसिद्धी ।
भट्ठमंती वि खूणमण्णेसमाणो कप्पगस्स चित्तपइटुं दासिं तंबोल-वत्थाइणा पइदिणमुवचरिउमारद्धो । सा य लोभेण तस्स जाया सब्भाविला । कहेइ य जं कप्पयघरे निच्चं विच्चइ(वट्टइ?) । पुत्ता य कप्पगस्स बहवो समुप्पण्णा । तओ तेण अण्णया पुत्तविवाहे पारद्धे 'रण्णो संतेउरस्स घरायणेण सागयं कायव्वं' ति चिंतिऊण सव्वे वि रायालंकारा किरीड-छत्त-चामराईया कराविउमारद्धा । कहिओ य एस वइयरो दासीए भट्ठमंतिस्स । सो वि 'अवसरो'त्ति चिंतित्ता नंदमूलं गंतुं भणइ - 'तुम्हमहममण्णणिज्जो, तहा वि तुम्ह सित्थेहिं संवडिओ त्ति सामिहियं भणामि । कप्पगो अईव लद्धपसरो संपयं पच्छण्णं रायालंकारे करावेतो देवेण सम्मं निरूवियव्वो' । तओ सोऊणेवं रण्णा पेसिया तस्स गेहे पच्छण्णपुरिसा । तेहि वि तहेव दट्ठमागंतु कहियं रण्णो । तओ रुट्ठो नंदो । घल्लाविओ सकुडुबो कप्पओ अंधकूवगोत्तीए । दवाविया य तस्स सकुडुंबस्स निच्चं कोद्दवकूरसेइया एक्का य पाणियवाहडिया । तओ कप्पओ कुटुंबं भणइ – 'मा एवमेव मरामो । सो चेव एएण भत्त-पाणेणं जीवउ जो भट्ठमंतिस्स वइरनिज्जायणं करेइ । सेसा उण परलोगहियं कुणंतु' । तओ कप्पगं मोत्तुं कुडुंबेण 'अम्हे वइरनिज्जायणासमत्थ'त्ति वोत्तुं कयमणसणं गया देवलोगं ।
___ एत्थंतरंमि य कप्पगाभावं नाऊण सामंतरायाणो तदुम्मूलणत्थं सबलवाहणा समागया । वेढियं पाडलिपुत्तं । रुद्धाणि सव्वदुवाराणि । तओ नंदो रोहएण काइओ चिंतइ – 'अहो ! कप्पगो जाव मंती आसि ताव सव्वे वि सत्तुणो इमे पडिहयपयावा ठिया । ता संपयं पि एसो चेव एएसिं साहगो' । तओ पुच्छिया गोत्तिवाला - 'रे ! पडिच्छइ को वि कप्पयस्स कूवगोत्तीए भत्तपाणं ?' तेहिं वि 'पडिच्छइ'त्ति कहिए मंचियाए चडावित्ता नीसाराविओ कप्पगो । सो य बहुदिवसेहिं पिलुक्कियसरीरो वायालंकारो जंपाणारूढो पागारोवरि परिब्भमंतो दरिसिओ बाहिरावासियसत्तुवग्गस्स । सत्तुणो वि 'सव्वहा नंदो संपयमबलो जाओ। तेण एसो कूडकप्पगोऽम्हं दरिसिओ'त्ति चिंतित्ता निरायमुवद्दविउं पवत्ता ।
तओ तेसिं कप्पगेणाऽवि विसज्जिओ दूओ भणावियं च – 'जो तुम्हं सव्वेसिमणुमओ सो नावाए गंगामज्झमेउ जेणाऽहमवि नावाठिओ गंगामज्झमि तेण सह वोत्तुं संधि वा जं वा तुब्भे भणह तं करेमि'। तओ तेसिं तहेवाऽऽगओ संधिविग्गहो । कप्पओ वि तहेव नईमज्झमि गंतुं तप्पएसट्ठियस्सेगपुरिसस्स इक्खुलट्ठीकलावमंगुलीए दरिसित्ता हत्थसण्णाए संधिविग्गहिएणं सह ववहरिउमारद्धो । केरिसं ? 'एयस्सिक्खुलट्ठिकलावस्स मज्झाणि मोत्तुं हेट्ठोवरि गंठीमुच्छिन्नस्स किं होज्ज लंबो(भो?) अणा(भा?)वो व त्ति भणियं होइ ?' एत्थ य एसो अभिप्पाओ - इक्खुलट्ठीओ इव दोहिं संधि(धी)हिं मा (खत्तियसंतईओ) विद्धिगामिणीओ। तं जहा - सच्चसंधीए य तत्थ य मए (सच्चसंधीए जत्थ संधियं नऽनहा होज्ज, तहा