________________
ત્રીજી વાત કરે, અમારે પૂછવાનું કોને ? બરાબર છે ને ? આ તો આજે જે વાસ્તવિકતા છે તેનું ચિત્ર બતાડું છું. કોઈ નિંદા કે ટીકાની વાત નથી.
તો, આજે પણ ઘણાને એમ લાગે છે કે સાહેબ ! તપાગચ્છમાં કંઈ એકતા થવી જોઈએ. કંઈક એવી વ્યવસ્થા ગોઠવવી જોઈએ કે જે વ્યવસ્થાને લીધે આખો સંઘ માર્ગદર્શન પામે અને વ્યવસ્થિત રીતે બધાં કામો કરી શકે. આવી વિચારધારા આપણે ત્યાં વ્યાપકપણે લોકોમાં પ્રવર્તે છે. એક ઝંખના છે કે અપેક્ષા છે.
તે જમાનામાં આવી કોઈ દ્વિધા નહોતી. પણ તપાગચ્છ નબળો પડ્યો'તો તે હકીકત હતી. સમયની માંગ હતી કે કોઈક એવો વીરલો મહાત્મા પાર્ક, પેદા થાય, જે આ ગચ્છને પાછો જીવતો કરે, પાછો જાગૃત કરે, અને પાછી એ આ ગચ્છની ચેતનાને સંવેગમાર્ગના પ્રવાહમાં એવી તો પલોટે કે જૈન શાસનનો ડંકો વાગે.
ગુજરાત કે મારવાડમાં એ સમયે આવું કામ કરી શકે તેવું કોઈ વ્યક્તિત્વ ન હતું. કોઈ સાધુ, કોઈ સાધ્વી, કોઈ ગૃહસ્થ એવાં નહોતાં. અમદાવાદમાં નગરશેઠ હેમાભાઈ હતા. શ્રાવક વર્ગના મોટા આગેવાન. એમનો પ્રભાવ પણ રાજસત્તામાં ઘણો પડતો. દિલ્હી સરકારમાં, અંગ્રેજ સરકારમાં એમનો મોટો પ્રભાવ. બધું ખરું. પણ ધર્મનું ક્ષેત્ર આવે એટલે બધાય એક સામાન્ય માણસની જેમ હાથ જોડીને બેસી રહે. સાહેબ, ધર્મ જે આજ્ઞા કરે તેમાં અમારાથી કાંઈ થાય નહિ. અને કોણ ઝંડો પકડે ? એવે સમયે....
એવે સમયે પંજાબમાંથી ત્રણ મહાપુરુષો અહીંયા આવ્યા. ક્યાંથી આવ્યા ? ગુજરાતથી નહીં. રાજસ્થાનથી પણ નહિ,
12
