________________
વિહાર ન કરે. અમદાવાદ ને સૂરત ને એટલા એટલામાં વિચરે, ને પોતાની આરાધના કરે. તપાગચ્છ-આખાની સ્થિતિ મંદપ્રાણ !
અહીં એક શબ્દ વાપર્યો છે : મંદપ્રાણ. જેમ કોઈ માણસની ઉંમર થાય અને એનું હાર્ટ નબળું પડે, નર્વસ થઈ જાય, એનાં ફેફસાં કામ ન કરતાં હોય, તેથી એને શ્વાસ લેવામાં જરા મહેનત પડે; આમ બેઠો હોય તો પણ એને શ્વાસ ચઢી જાય, આને કહેવાય મંદપ્રાણ. એના પ્રાણ જરાક મોળા પડે, નબળા પડે.
તપાગચ્છની પણ આ સ્થિતિ થઈ ગઈ. સાધુઓ ઓછા. સંવેગભાવ ઘટ્યો. યતિસંસ્થાનું પ્રભુત્વ પ્રબળ, પ્રચંડ. આમ જુઓ તો બહુ જ વિષમ કાળ : સંક્રાન્તિકાળ ! અને આમ પડતીનો કાળ. જ્યાં જાવ ત્યાં શ્રીપૂજયનું જ શાસન !
ધારો કે મારું ચોમાસું સાબરમતી નક્કી થયું છે. હવે આ સાધુની ઈચ્છા પણ અહીં જ રહેવાની છે. હવે મને શ્રીપૂજ્યનો આદેશ થયો છે કે તમારે બે ઠાણાએ સાબરમતી રહેવાનું છે, ને આમને બે ઠાણાને જામનગરમાં રહેવાનો આદેશ થયો છે. પણ આ સાધુને અહીં રહેવું છે, મારે અહીં રહેવું નથી. અથવા મારે અહીં રહેવું કે બીજે રહેવું, મને કોઈ ફરક નથી પડતો. અને આ મારી પાસે આવે ને મને ફોડે. ફોડે એટલે મારા ચોમાસાનું ખેતર ખરીદે, એ પેટે બે રૂપિયા મને આપે. એ વખતના બે રૂપિયા, અત્યારના હજારો રૂપિયા થાય. આમ આટાપાટામાં એ એમનું ક્ષેત્ર મને આપી દે અને મારું ક્ષેત્ર એ લઈ લે. આવા ખેલ ચાલે.
આને અંગે પછી ગચ્છપતિએ એટલે કે શ્રીપૂજ્યજીએ ક્ષેત્રાદેશપટ્ટક બહાર પાડવા પડતા. દરેક ચોમાસે ક્ષેત્રાદેશનું
