________________
ઉઠાવનારા હજૂરિયાઓનું ટોળું એમની ચોફેર વીંટળાયેલું રહેતું. અને એને લીધે વસ્તુપાલના જીવનમાંથી ધર્મની રહીસહી સુગંધ પણ વહી જતી હતી. આ જોઈને એમની માતા કુમારદેવીનું હૈયું વલોવાઈ જતું હતું, પણ તે યોગ્ય અવસરની રાહ જોઈ રહ્યાં હતાં.
એ અરસામાં ત્યાં શ્રીવિજયસેનસૂરિજી મહારાજની પધરામણી થઈ. વસ્તુપાલના પિતૃપક્ષે એ ગુરુ થાય. નાગેન્દ્રગચ્છના એ મહાપુરુષ. આર્ય વજના પટ્ટધર આર્ય વજસેનના ચાર મહાશિષ્યો નાગેન્દ્ર, ચન્દ્ર, નિવૃતિ અને વિદ્યાધરથી તે જ નામવાળી ચાર શાખાઓ નીકળી. આગળ જતાં આ શાખાઓ “ગચ્છ' ના નામે ઓળખાઈ. આ એક એક ગચ્છ જિનશાસનના ચરણે ઘણા ઘણા મહાપુરુષોની ભેટ ધરી. તેમાં નાગેન્દ્રગચ્છમાં આર્ય નાગાર્જુન, આર્ય ભૂતદિન, પઉમાચરિયના કર્તા વિમલસૂરિજી, કુવલયમાલાના કર્તા ઉદ્યોતનસૂરિજી, જંબૂચરિયના કર્તા ગુણપાલ, ભુવનસુંદરી કથાના સર્જક વિજયસિંહસૂરિજી જેવી અનેક વિભૂતિઓ જન્મી. ૧૨મી સદી આસપાસ નાગેન્દ્રગચ્છમાં મહેન્દ્રસૂરિજી થયા. તેમના શિષ્ય મહાતાર્કિક શાંતિસૂરિ મહારાજની પાટે બે આચાર્યો થયા – આનંદસૂરિ અને અમરચન્દ્રસૂરિ. બંને ભાઈઓ મહાવિદ્વાન. ન્યાય અને દર્શનમાં પારંગત. વાદશક્તિ તો એવી ઉદ્ભટ કે સિદ્ધરાજ જયસિંહે તેની રાજસભામાં બાળપણમાં જ બંને ભાઈઓને “વ્યાઘશિશુ” અને “સિંહશિશુ તરીકે ઓળખાવેલા. નવ્યન્યાયનો અભ્યાસ કરીએ તો એમાં સિંહવ્યાઘલક્ષણ” નામનો ગ્રંથ આવે. એ ગ્રંથમાં જે મૂળભૂત વ્યાપ્તિલક્ષણો છે તે આ બે આચાર્યોનાં છે એવો વિદ્વાનોનો મત
11
