________________
ચારો ચરાવે છે. પછી પોતે જે મળે તે ખાય છે. જંગલમાં જ પડ્યા રહે છે. એક ઝાડ નીચે બાઈ રડતી બેઠી છે. બળદને ઝાડ પાસે રમતો મૂક્યો છે. એવે વખતે આકાશમાં શંકર અને પાર્વતી વિમાનમાં બેસીને નીકળ્યાં.
આચાર્યશ્રી વાર્તા કહે છે. વિમાનમાં બેઠેલા પાર્વતીની નજર અચાનક આ સ્ત્રી પર પડી. પાર્વતી પણ સ્ત્રી છે. સ્ત્રીની બે ભૂમિકા : સ્ત્રીને સ્ત્રીની ઈર્ષ્યા બહુ આવે, ઝેર બહુ આવે, આ પહેલી ભૂમિકા. અને સ્ત્રીને સ્ત્રીની દયા પણ બહુ આવે, આ બીજી ભૂમિકા. બે સામસામા છેડાનાં તત્ત્વો છે. જ્યાં દયા છે ત્યાં ઈર્ષ્યાનું ઝેર પણ છે. અમૃત અને ઝેર બન્ને આડોશ પડોશમાં રહેતા હોય એવી કોઈ જગ્યા હોય તો એનું નામ છે સ્ત્રી.
જ
તો, પાર્વતી માતાને દયા આવી. એમણે શંકર ભગવાનને કીધું : ‘મહારાજ, ઊભા રહો !’ ભગવાન કહે, ‘શું થયું ? કેમ ઊભા રહેવાનું ?’ તો કહે, ‘પેલી બાઈ જંગલમાં એકલી-અટૂલી છે ને રડે છે. કાંઈક વિચિત્ર લાગે છે. મારે એનું દુઃખ જાણવું છે.’ ભગવાન કહે કે ‘એનું દુઃખ એક જ છે. એને એના પતિને વશ કરવો'તો. એ માટે એણે કામણ-ટૂમણ કર્યાં તો એના પરિણામમાં એનો ધણી આ બળદ થઈ ગયો. એને પાછો માણસ બનાવવા સારુ આ રડે છે.’ પાર્વતી કહે, ‘પ્રભુ ! કાંઈ દયા કરો ને એના પર. મારાથી એનું રૂદન નથી જોવાતું. કેટલું કલ્પાંત કરે છે ! કંઈક કરો !'
બન્નેનો સંવાદ પેલી સ્ત્રી સાંભળે છે.
શંકરે કહ્યું કે ‘એનો ઉપાય તો સાવ સહેલો છે. એ જ્યાંઝાડ નીચે બેઠી છે તે ઝાડને ચોફરતી જે વનસ્પતિ ઊગી છે એમાં એક વનસ્પતિ એવી છે કે એ જો ચૂંટીને આ બળદને ખવડાવે તો એ પાછો માણસ થઈ જાય.’
20
