Page Text
________________
अष्टमाध्यायस्य प्रथमः पादः ॥
[ पहो ] पथिन् । प्रथमा सि । 'अन्त्य० ' (१।११) लुक् । अनेन थि० थ० । 'ख-घ -थ-ध-भाम्' (१११८७) थ० ह० । 'अतः सेर्डो:' (३२) सि० ओ० पहो ।
डो०
[ पुहई पुढवी ] पृथिवी (२) । 'उद्धृत्वादौ' (१।१३१) पृ० पु० । 'ख-घ -थ-ध-भाम्' (१।१८७) थि० → हि० । अनेन हि० → ह० । 'क-ग-च- ज० ' (१।१७७) इति व्लुक् । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य० ' (१।११) स्लुक् पुहई । द्वितीये 'निशीथ-पृथिव्योर्वा ' (१।२१६) थस्य ढः । शेषं तद्वत् । पुढवी ।
६३
[ पडंसुआ ] प्रतिश्रुत् । 'सर्वत्र ० ' (२७९) प्रमध्यस्य - श्रुमध्यस्य - उभयोः लुक् । 'प्रत्यादौ डः' (१।२०६ ) ति० डि० । अनेन डि०ड० । 'वक्रादावन्तः' (११२६) अनुस्वारः । 'स्त्रियामादविद्युत: ' (१।१५) अन्त्यतस्य आ० ' । 'शषोः सः ' (१।२६० ) शु० सु० । प्रथमा सि० । 'अन्त्यव्य ० ' (१।११) स्लुक् पडंसुआ ।
←
[ मूसओ ] मूषिक । अनेन षि० ष० । 'श-षो: स:' (१।२६० ) ष० स० । 'क-ग च ज०' (१।१७७) इति क्लुक् । प्रथमा सि । 'अतः सेर्डो:' (३२) सि० डो० ओ० । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अलुक् मूसओ ।
[ हलद्दी हलद्दा] हरिद्रा । अनेन रि०र० । 'हरिद्रादौ लः ' (१।२५४) २० ल० । 'द्रे रो नवा' (२।८०) इति द्रस्य रकारस्य लुक् । 'अनादौ०' (२८९) दस्य द्वित्वं दा० दा० । 'छाया - हरिद्रयोः ' ( ३।३४) इति ङीप्र० ई इति हलद्दी तत्र 'अस्य ड्यां लुक्' (२।४।८६) ('लुक्' (१।१० ) ) अस्य लुक् हलद्दी । द्वितीये हलद्दा । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य ० ' (१।११) स्लुक् हलद्दा ।
[ बहेडओ ] बिभीतक । अनेन बि० ssपीड-बिभीतक कीदृशेदृशे' (१।१०५) ही० (१।१७७) क्लुक् । प्रथमा सि । 'अतः सेर्डो:' बहेडओ |
ब० । 'ख-घ -थ-ध - भाम्' (१।१८७) भी० ही ० । 'एत्पीयूषा→ हे० । 'प्रत्यादौ डः' (१।२०६) त०ड० । 'क-ग च ज० ' (३२) सि० डो० ओ० । 'डित्यन्त्य० ' (२|१|११४) अलुक्
[ पंथं किर देसित्ता ] स्वर्त (१६५० ) - 'पथुण् गतौ' (१६५१) पथ् । 'उदित: ० ' ( ४।४।९८) नोऽन्तः । 'चुरादि० ' ( ३।४।४२) णिच्प्र० । पथ्यतेऽनेनेति । 'युवर्ण-वृ-दृ-वश- रण०' (५।३।२८) अल्प्र० णिलोपः । द्वितीयाअम् । 'अमोऽस्य' (३५) अलुक् । 'मोऽनुस्वारः' (१।२३) अनुस्वारः पंथं ।
अ । 'णेरनिटि' (४|३|८३)
'किरेर-हिर किलार्थे वा' (२।१८६) किर ।
'दिशत् अतिसर्जने' (१३१८) दिश् । क्त्वाप्र० → त्वा । ‘व्यञ्जनादद०' (४।२३९) अत् । 'युवर्णस्य गुणः ' (४।२३७) गुण: । 'एच्च क्त्वा तुम्-तव्य० ' ( ३।१५७) इ० । 'श - षोः सः' (११२६०) शि० सि० । 'सर्वत्र ल० ' (२।७९) व्लोपः । ‘अनादौ ०' (२८९) तस्य द्वित्वं देसित्ता ।
[ हलिद्दी हलद्दा] हलिद्दी हलद्दा इति विकल्पेन इकारस्य अकारो वदन्ति । साधनिका पूर्ववत् ॥८८॥
शिथिलेङ्गुदे वा ॥ ८।१।८९ ॥
अनयोरादेरितोऽद् वा भवति ॥ सढिलं सिढिलं । पसढिलं पसिढिलं । अंगुअं इंगुअं ॥ निर्मितशब्दे तु वा आत्वं न विधेयं, निर्मात निर्मितशब्दाभ्यामेव सिद्धेः ॥
[ शिथिलेङ्गुदे वा ] शिथिलश्च इङ्गुदं च = शिथिलेङ्गुदम्, तस्मिन् शिथिलेङ्गुदे । सप्तमी fङ । वा प्रथमा सि । १. I. हलद्दी हलिद्दी ।
=
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |