________________
अष्टमाध्यायस्य तृतीयः पादः ॥
३१७
क्लीबे स्वरान्म सेः ॥ ८।३।२५ ॥ क्लीबे वर्तमानात्स्वरान्तानाम्नः से: स्थाने म् भवति ॥
वणं । पिम्मं । दहिं । मुहं ॥ दहि । महु इति तु सिद्धापेक्षया || केचिदनुनासिकमपीच्छन्ति - दहिँ । मुहँ ॥ क्लीब इति किम् ? बालो । बाला ॥ स्वरादिति इदुतो निवृत्त्यर्थम् ॥
[क्लीबे स्वरान्म सेः] क्लीब सप्तमी ङि । स्वर पञ्चमी ङसि । म् प्रथमा सि । सि षष्ठी ङस् । [वणं] वन । प्रथमा सि । 'नो णः' (१।२२८) न० → ण । अनेन सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः
- वणं ।
[पिम्मं ] प्रेमन् । प्रथमा सि । 'सर्वत्र०' (२।७९) लुक् । 'अन्त्यव्यः' (१।११) नलुक् । 'तैलादौ' (२।९८) द्वित्वं - म० → म्म० । 'हस्व: संयोगे' (१९८४) पे० → पि० । अनेन सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः पिम्मं ।
[दहिं] दधि । प्रथमा सि । 'ख-घ-थ-ध०' (१२१८७) धि० → हि० । अनेन सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः दहि ।
[मुहं] मुख । प्रथमा सि । 'ख-घ-थ-ध०' (१।१८७) ख० → ह० । अनेन सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः मुहं ।
अनुनासिकः दहिँ । मुहँ ।
[बालो] बाल । प्रथमा सि । 'अतः सेझैः' (३२) सि० → डो० → ओ० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् बालो। [बाला] बाला । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् बाला ॥२५॥
जस्-शस इ-इं-णयः सप्राग्दीर्घाः ॥ ८।३।२६ ॥ क्लीबे वर्तमानान्नाम्नः परयोस् - शसोः स्थाने सानुनासिक-सानुस्वाराविकारौ णिश्चादेशा भवन्ति - सप्राग्दीर्घाः । एषु सत्सु पूर्वस्वरस्य दीर्घत्वं विधीयते इत्यर्थः ।।
ई- जाई वयणाइँ अम्हे ॥ इं - उम्मीलन्ति पङ्कयाई चिट्ठन्ति पेच्छ वा । दहीइं जेम वा हुन्ति । महूई मुञ्च वा ॥ णि - फुल्लन्ति पङ्कयाणि गेण्ह वा । हुन्ति दहीणि जेम वा । एवं महूणि ॥ क्लीब इत्येव - वच्छा वच्छे ।। जस्-शस इति किम् ? सुहं ॥
[जस्शसः] जस्-शस् षष्ठी ङस् । [ई-ई-णयः] ई-इं-णयः(णि) प्रथमा जस् । [सप्राग्दीर्घाः] सप्राग्दीर्घ प्रथमा जस् ।
१. पा० म० - प्रेमन् पुं० - नपुं० - पेम पेम्म । पुं० - पिम्म । २. जाइँ वयणाइँ अम्हे वि ताइँ जंपइ जनो वि । ताई चिअ तेण पयंपियाइँ हिअयं सुहाउति ॥
[शृ० प्र० - २२।१५० । गा० को० - ७९७] यानि वचनानि वयमपि जल्पामस्तानि जल्पति जनोऽपि । तान्येव तेन प्रजल्पितानि हृदयं सुर्खयन्ति । १. पाठां- - शृ० प्र० - सुखापयन्ति ।
मामा कामत
