________________
अष्टमाध्यायस्य तृतीयः पादः ॥
३०९
[गिरीहिं बुद्धीहि दहीहि तरूहि घेणूहि महूहि कयं] गिरि - बुद्धि-दधि-तरु-धेनु-मधु अग्रे तृतीया भिस् । 'शेषेऽदन्तवत्' (३।१२४) इति न्यायात् इदुदन्तादपि 'भिसो हि-हिँ-हिं' (३७) भिस्० → हि-हिँ-हिं । अनेन दीर्घः । यथाप्राप्तौ 'ख-घ-थ-ध-भाम्' (१।१८७) ध० → ह० । 'नो णः' (१।२२८) नू० → णू गिरीहिं बुद्धीहिं दहीहिं तरूहि धेहि महूहि । कयं पूर्ववत् [२।११४] । __ [गिरीओ बुद्धीओ दहीओ तरूओ धेणूओ महूओ आगओ, गिरीहिन्तो गिरीसुन्तो आगओ ] गिरि-बुद्ध्यादिषु पञ्चमी भ्यस्प्र० । अनेन दीर्घः । 'भ्यसस्त्तो-दो-दु-हि०' (३।९) भ्यस्० → दो० सर्वत्र । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) द्लुक् गिरीओ बुद्धीओ दहीओ तरूओ घेणूओ महूओ ।
आगत । प्रथमा सि । 'क-ग-च-ज०' (१११७७) तुलुक् । 'अतः से?ः' (३२) सि० → डो० → ओ० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् । आगओ सर्वत्र योज्यते ।
एवं भ्यस्स्स्थाने हिन्तो-गिरीहिन्तो इत्यादेशः सर्वाण्यपि रूपाणि ज्ञेयानि । भ्यस्थाने सुन्तो-गिरीसुन्तो इत्यादि ।
[गिरीसु बुद्धीसु दहीसु तरूसु धेणूसु महसु ठिअं] गिर्यादिषु सुपि परे अनेन दीर्घः । गिरीसु बुद्धीसु दहीसु तरूसु धेणूसु महूसु । शेषं पूर्ववत् ।
स्थितं । 'स्थष्ठा-थक्क-चिट्ठ-निरप्पाः' (४।१६) स्थि० → ठि० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) त्लुक् ठिअं।
[दिअ-भूमिसु दाण-जलोल्लिआइं] द्विजभूमिषु । 'सर्वत्र ल-व०' (२।७९) व्लुक् । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) ज्लुक् । 'श-षोः सः' (१।२६०) षु० → सु० दिअ-भूमिसु ।
दानजलार्द्रित । 'नो णः' (१।२२८) न० → ण० दाण । 'उदोद्वाट्टै' (१९८२) ला० → लो० । 'क-ग-ट-ड०' (२७७) द्लुक् । 'हरिद्रादौ लः' (१।२५४) रस्य लः । 'तैलादौ' (२।९८) द्वित्वं-लि० → ल्लि० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) त्लुक् । प्रथमा जस् । 'जस्-शस ई-इं०' (३।२६) जस्स्थाने इं - पूर्वस्य च दीर्घः - अ० → आ० जलोल्लिआई।
[वच्छेहिं] वच्छ । तृतीया भिस् । 'भिसो हि-हिँ-हि' (३७) भिस्० → हिं० । 'भिस्-भ्यस्-सुपि' (३।१५) एत्त्वं - च्छ० → च्छे० वच्छेहिं ।
[वच्छेसुन्तो] वच्छ । पञ्चमी भ्यस् । 'भ्यसस्तो-दो-दु-हि-हिन्तो-सुन्तो' (३।९) भ्यस्० → सुन्तो० । 'भिस्भ्यस्-सुपि' (३।१५) एत्त्वं-च्छ० → च्छे० वच्छेसुन्तो ।
[वच्छेसु] वच्छ । सप्तमी सुप् । 'भिस्-भ्यस्-सुपि' (३।१५) एत्त्वं - च्छ० → च्छे० वच्छेसु ।
[गिरि पेच्छ] गिरि । द्वितीया अम् । 'अमोऽस्य' (३५) अलुक् - अम्० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः गिरि ।
'दृशं प्रेक्षणे' (४९५) दृश् । पञ्चमी हि । 'दृशो निअच्छ-पेच्छा-ऽवयच्छा०' (४।१८१) दृश् → पेच्छ० । 'दु-सुमु विध्यादि०' (३।१७३) हि० → सु० । 'अत इज्ज०' (३।१७५) सुलुक पेच्छ ।
[दहिं पेच्छ] दहि(धि)। द्वितीया अम् । ['ख-घ-थ-ध०' (१२१८७) धि० →हि०] । 'अमोऽस्य' (३५) अलुक् - अम्० →म् । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः दहिं । पेच्छ पूर्ववत् ।
