Page Text
________________
अष्टमाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
हिअयं पूर्ववत् । तथा 'वाऽव्ययोत्खातादावदात' (१२६७) था० ० ख पथ०' (१११८७) ६००। अपि । 'पदादपेर्वा' (११४१) अलोपः अपि पि० । 'पो वः' (१।२३१) पि०वि० तह वि । लुक्। 'अधो मन-याम् ' (२७८) ग्लुक्। 'श-षोः सः' (११२६०) प०
द्वेष्याः । 'क-ग-ट-ड०' (२७७)
स० । प्रथमा जस् । 'जस्शसोर्लुक्' (३४) जस्लुक् वेसा ।
'भू सत्तायाम् ' (१) भू । वर्त० अन्ति भुवेर्हो हुव-हवा:' (४६०) भू० हव० 'बहुष्वाद्यस्य० (३३१४२) अन्ति० ति० हवन्ति ।
२९५
→ । ।
युवति । षष्ठी आम् । 'आदेयों जः' (१।२४५) यु० जु० क ग च ज०' (१।१७७) लुक् । 'टा-आमोर्णः ' । (३६) आम्० ० । जस्-शस् ङसि तो दो- द्वामि दीर्घः' (३११२) ३० ई० जुवईण ।
किम् - अपि । ‘पदादपेर्वा' (१।४१) अपि० पि० । 'मोऽनु० ' (१।२३) अनुस्वारः किंपि ।
रहस्य । ‘अधो म-न-याम्' (२।७८) य्लुक् । 'अनादौ ०' (२८९) सस्य द्वित्वम् । प्रथमा सि । 'क्लीबे० ' ( ३।२५) सि० → म्० । ‘मोऽनु० ' (१।२३) अनुस्वारः रहस्सं ।
'ज्ञांश् अवबोधने' (१५४०) ज्ञा । 'ज्ञो जाण - मुणौ' (४।७) ज्ञा० मुण० । वर्त्त० अन्ति । 'बहुष्वाद्यस्य० ' (३।१४२) अन्ति० न्ति० मुणन्ति ।
धूर्त्ताः । 'ह्रस्वः संयोगे' (११८४) धू०६०। 'सर्वत्र०' (२१७९) रलुक्। 'जस्-शसोर्लुक्' ( ३।४) जस्लुक् धुत्ता । जनाभ्यधिका: । 'नो णः' (१।२२८) ना० णा० । 'ह्रस्वः संयोगे ' (१।८४) णा० ण० । 'अधो मन याम्' (२१७८) य्लुक् । 'अनादौ०' (२२८९) भस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय तुर्ययो० (४|१|४२) पूर्वभस्य बः । 'ख-घ-थ०' (१।१८७) धि० हि० । 'क-ग-च- ज०' (१।१७७) क्लुक् । प्रथमा जस् । 'जस् - शसोर्लुक्' (३।४) जस्लुक् । 'जस्शस्०' (३।१२) अ० आ० जणब्भहिआ इति व्युत्पत्तिः ।
[ अव्वो सुपहायमिणं .......... ]
अस्या व्याख्या
अव्वो इति आनन्दे अद्याऽस्माकं इदं सुप्रभातम् । अव्बो इति आदरे । अद्याऽस्माकं जीवितं सफलम् । अव्वो इति भये । यदि त्वय्यतीते सा केवलं न खेत्स्यति इति गाथार्थः ।
अथ व्युत्पत्तिः
अव्वो । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' ( ३।२७) सिलुप् अब्बो ।
सुप्रभात । 'सर्वत्र ल-व०' (२।७९) लुक् । 'ख-घ - थ० ' (१।१८७) भा०हा० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७)
त्लुक् । 'अवर्णो यश्रुतिः' (१।१८०) अ० य० । प्रथमा सि । 'क्लीबे० ' ( ३।२५) सि० (१।२३) अनुस्वारः । इदम् प्रथमा सि 'क्लीबे स्यमेदमिणमो च' (३।७९) सिना सह इदम् मश्च' (१।२४) म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः सुपहायमिणं ।
म्० । 'मोऽनुस्वारः' इणम्० वा स्वरे
-
—
अद्य । 'द्य-य्य-य-जः' (२।२४) द्य० ज० । 'अनादौ ० ' (२२८९) जस्य द्वित्वम् । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलुप् अज्ज ।
अस्मद् । षष्ठी आम् । 'णे - णो- - मज्झ-अम्ह-अम्हं - अम्हे - अम्हो - अम्हाण - ममाण - महाण - मज्झाण आमा' (३|११४) आमा सह अस्मद् त्वदाद्यव्ययात् तत्स्वरस्य लुक् (१।४०) अलुक् म्ह० ।
अम्ह०
सफल । 'समासे वा' (२।९७) फस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय०' (२।९०) पूर्वफस्य पः । प्रथमा सि । 'क्लीबे० ' ( ३।२५ ) सि० म्० 'मोऽनु० ११२३) अनुस्वारः सप्फलं ।
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |