Page Text
________________
२६६
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ।
[निज्जिआसोअ-पल्लविल्लेण] निर्जिताशोक । 'सर्वत्र ल.' (२१७९) लुक् । 'अनादौ०' (२१८९) द्वित्वं-जि. → ज्जि० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) त्लुक् । 'श-षोः सः' (११२६०) शो० → सो० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लुक् निज्जिआसोअ ।
पल्लव । अनेन डिल्लप्रत्यय → इल्ल इति । 'डित्यन्त्य०' (२२१२११४) वमध्याद् अलुक् । 'लोकात्' (१।११३) पल्लविल्ल। तृतीया टा । 'टा-आमोर्णः' (३६) टा० → ण । 'टाण-शस्येत्' (३।१४) ल० → ल्ले० पल्लविल्लेण ।
[पुरिल्लो ] पुरा अथवा पुरस् । अनेन डिल्लप्रत्यय → इल्ल इति । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२२१२११४) अन्त्यस्वरादिलोपः । 'लोकात्' (१।१।३) पुरिल्ल० । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३२) सि० → डो० → ओ० पुरिल्लो ।
[मह पिउलओ] मम-पितृ । 'मे-मइ-मम-मह-महं-मज्झ-मज्झं-अम्ह-अम्हं ङसा' (३११३) मम० → मह० । अनेन डुल्लप्रत्यय → उल्ल इति - कप्रत्ययश्च । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) तृमध्याद् ऋलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) पितुल्लक। 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) त-कयोलृक् । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३२) सि० → डो०→ ओ० मह पिउलओ।
[मुहल्लं] मुख । 'ख-घ-थ-ध-भाम्' (१।१८७) ख० → ह० । अनेन डुल्लप्रत्यय → उल्ल इति । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) हमध्याद् अलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) मुहल्ल० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३६२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः मुहल्लं ।
[हत्थुल्ला ] हस्त । हस्तावेव । 'स्तस्य थोऽसमस्त-स्तम्बे' (२०४५) स्तस्य थः । 'अनादौ शेषाऽऽदेशयोद्वित्वम्' (२१८९) थस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वथस्य तः । अनेन डुल्लप्रत्यय → उल्ल इति । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) त्थमध्याद् अलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) हत्थुल्ल । प्रथमा औ । 'द्विवचनस्य बहुवचनम्' (३।१३०) औ० → जस्० । 'जस्-शसोर्लुक् (३।४) जस्लुक् । 'जस्-शस्०' (३।१२) ल्ल० →ला. हत्थुल्ला ।
[चन्दो] चन्द्र । 'द्रे रो नवा' (२।८०) लुक् । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० चन्दो ।
[गयणं] गगन । 'क-ग-च-ज.' (१११७७) ग्लुक् । 'अवर्णो यश्रुतिः' (१।१८०) अ० → य० । 'नो णः' (१।२२८) न० → ण । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३६२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः गयणं ।
[इह] इह । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२।७) सिलुप् इह ।
[आलेढुं] आश्लेष्टुम् । 'क-ग-ट-ड०' (२७७) श्लुक् । 'ष्टस्याऽनुष्ट्रेष्टा०' (२।३४) ष्टस्य ठः । 'अनादौ०' (२।८९) ठस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वठस्य टः । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः आलेढें ।
[बहु] बहु । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलुप् बहु । [बहुअं] बहुक । 'क-ग-च-ज०' (१२१७७) क्लु क् बहुअं ।
[मुहं] मुख । 'ख-घ-थ०' (१।१८७) ख० → ह० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३६२५) सि० → म० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः मुहं ।
[हत्था ] हस्त । 'स्तस्य थोऽसमस्त०' (२।४५) स्त० → थ० । 'अनादौ०' (२।८९) थस्य द्वित्वम् । 'द्वितीयतुर्ययो०' (२।९०) पूर्वथस्य तः । प्रथमा औ । 'द्विवचनस्य बहुवचनम्' (३।१३०) औ० → जस्० । 'जस्-शसोलुंक् (३।४) जस्लुक् । 'जस्-शस्०' (३।१२) दीर्घः त्थ० → त्था० हत्था ।
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |