Page Text
________________
अष्टमाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
२६५
[गयणयम्मि] गगन । अनेन कप्र० । 'क-ग-च-ज०' (१२१७७) ग्लुक् । 'अवर्णो यश्रुतिः' (१९८०) अ० , य० । 'नो णः' (१।२२८) नस्य णः । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लु क् । 'अवर्णो०' (१।१८०) अ० → य० । सप्तमी ङि । 'डे म्मि डे:' (३।११) ङि० → म्मि० गयणयम्मि ।
[धरणीहरपक्खुब्भन्तयं ] धरणीधरपक्षोभ्रान्त । 'ख-घ-थ०' (१।१८७) धस्य हः । 'क्षः खः क्वचित्तु०' (२३) क्षस्य खः । 'अनादौ०' (२।८९) खस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२२९०) पूर्वखस्य कः । 'हुस्वः संयोगे' (१९८४) क्खो० → खु० । 'क-ग-ट-ड-त०' (२।७७) द्लुक् । 'हुस्वः संयोगे' (१८४) भ्रा० → भ्र० । 'सर्वत्र ल-व०' (२६७९) लुक् । 'अनादौ०' (२।८९) भस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वभस्य बः । अनेन कप्र० । 'क-गच-ज०' (१।१७७) क्लुक् । 'अवर्णो यश्रुतिः' (१।१८०) अ०→ य० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्। 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः धरणीहरपक्खुब्भन्तयं ।
[दुहिअए रामहिअयए] दुःखित । 'निर्दुरोर्वा' (२१३) लुक् । ख-घ-थ-ध-भाम्' (१।१८७) खि० → हि० । अनेन कप्र० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) त-कयोर्लुक् । सप्तमी ङि । 'डे म्मि डे:' (३।११) ङि० → डे० → ए० । 'डित्यन्त्य०' (२।१२११४) अलुक् दुहिअए।
रामहृदय । 'इत् कृपादौ' (१।१२८) ह. → हि० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) द्लु क् । अनेन कप्र० । 'क-ग-चज०' (१११७७) क्लुक् । सप्तमी ङि । 'डे म्मि .:' (३।११) ङि० → डे० → ए० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् रामहिअयए।
[इहयं] इह । अनेन कप्र० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लु क् । 'अवर्णो यश्रुतिः' (१।१८०) अ० → य० । प्रथमा सि । बाहुलकात् 'वा स्वरे मश्च' (१।२४) म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः इहयं ।
[आले?अं] आश्लेष्टुम् । 'क-ग-ट-ड-त०' (२१७७) श्लुक् । 'ष्टस्याऽनु०' (२०३४) ष्टस्य ठः । अनादौ०' (२२८९) ठस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वठस्य टः । अनेन कप्र० । 'विंशत्यादेर्लुक् (१।२८) म्लुक् । 'कग-च-ज०' (१।१७७) क्लुक् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३६२५) सि० → म्० । 'मोऽनुस्वारः' (१।२३) आले?अं ।
कप्रत्ययं द्विरपि भवति । यथा -
[बहुअयं ] बहुक । अनेन कप्र० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) द्वयोः कयोर्लुक् । 'अवर्णो यश्रुतिः' (१।१८०) अ० → य० । प्रथमा सि । बाहुलकात् 'वा स्वरे मश्च' (१।२४) म् । 'मोऽनु०' (१२२३) अनुस्वारः बहुअयं ।
सूत्रे ककारस्योच्चारणं कथम् ? पैशाचिकभाषार्थम् । यथा -
[वतनके वतनकं समप्पेत्तून ] वदन । 'तदोस्तः' (४।३०७) दस्य तः । अनेन कप्र० । सप्तमी ङि । 'डे म्मि डे.' (३।११) ङि० → डे० → ए० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) वतनके । वतनकं तथैव ।
समर्पि इति निःपाद्य क्त्वाप्र० । 'क्त्वस्तूनः' (४।३१२) क्त्वा० + तून० । 'एच्च क्त्वा-तुम्-तव्य-भविष्यत्सु' (३।१५७) ('णेरदेदावावे' (३।१४९)) पि० → ८० । 'सर्वत्र ल.' (२७९) लुक् । 'अनादौ०' (२।८९) पे० → प्पे० समप्पेत्तून । १. ससिमऊहपडिपेल्लणपक्खुब्भन्तअं । संचरंतधरणीहरपक्खुब्भन्तअं॥
धीरअं सइमुहलघणअविज्जन्तअं । अट्ठिअं च वलवाणलपअविज्जन्तअं॥ [से० ब० - २२२४] शशिमयूखपरिप्रेरणप्रक्षुभ्यत्कं सञ्चरद्धरणीधरप्रक्षोभ्यमाणम् । धैर्यकं सदामुखरघनपीयमानमस्थितं च वडवानलप्रताप्यमानम् ॥
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |