________________
ચંડકૌશિક સર્પકી બાંબી કે પાસ ભગવાન કા કાયોત્સર્ગ મેં સ્થિત હોના
મનુષ્ય પોતાની શકિતને ઓળખ્યા વિના પિતાને પામર માનતે થઈ ગયો છે અને આત્મોદ્ધાર કરવા તરફ અગર ગુણવૃદ્ધિ કરવા તરફ તેનું વલણ રાખવા જતાં તે હિંમત ખેઇ બેસે છે. દરેક આત્મામાં શકિત રહેલી છે અને તે પણ સૌમાં સરખા પ્રમાણમાં છે. જેણે જેણે આત્મવિશ્વાસ કેળવ્યા તેણે તેણે તે શક્તિ પ્રાપ્ત કરી. આ શકિત બહારથી આવતી નથી, પરંતુ અંદર ગુપ્ત રીતે રહેલી છે અને તેજ બહાર આવે છે. ફકત તેનો આવિર્ભાવ થવામાં બહારના સાધન નિમિત્ત ભૂત થાય છે, એટલે આપણે કહીએ છીએ કે આ સાધનોથી જ મારી શકિત ખીલી ! જે શકિત અંદર ન હતી તો ખીલી કયાંથી ? આ બતાવે છે કે દરેક આમામાં અનંત શકિતને પિંડ પડે છે. ફકત કેવી રીતે બહાર લાવે તેજ વિચારવાનું રહે છે.
- ભગવાન આ બધું જોતાં જોતાં સપના રાફડા આગળ આવી પહોંચ્યા અને તે રાફડાની આસપાસ જ ધ્યાનમગ્ન થવા વિચાર કર્યો, અને તે સ્થળે કાયોત્સર્ગ કરી ઉભા રહ્યા. (સૂ૦૮૫)
ચંડકૌશિકસર્પ કા ભગવાન કે ઉપર વિષ પ્રયોગ ઔર ભગવાન કે ચંડકૌશિક કો પ્રતિબોધ કરને કા વર્ણન
મલનો અર્થ‘તw i' ઇત્યાદિ. ચંડકૌશિકનારા બહાર નીકળતા કોધથી ધુંવાકુવા થય ને પ્રભુને સ્થિર ઉભેલાં જોઈ વિચાર કરવા લાગ્યું કે “આ કો માનવી છે કે જે મેતથી પણ ડરતો નથી ? અને જુવારના ઠુંઠાની માકક સ્થિર થઈ ઉભે છે? હમણાં જ હું તેને જવાલા વડે બાળીને ભસ્મ કરી નાખું છું. ચંડેકોશિક નાગ આવું વિચારી ક્રોધથી ધમધમી ઉઠેલો શીધ્ર કોપાયમાન થતો કોધાવેશથી નીકળતી જવાળાઓને ધારણ કરતો, વિષ રૂપી અગ્નિનું વમન કરતે, ફેણ વિસ્તૃત કરતો, ભીષણ ફૂંફાડા માતે, સૂરજની સામે દેખતે ભગવાનની સામે દૃષ્ટિ કરી, પરંતુ અન્ય માણસની માફક પ્રભુને બાળી શકો નહિ. એ પ્રમાણે ચંડકેશિકે બીજીવાર-ત્રીજીવાર દૃષ્ટિ ભગવાન તરફ કરી, પરંતુ પ્રભુના શરીરને ઉની આંચ પણ આવી નહિ.
દષ્ટિ વડે જયારે ભગવાનને કાંઈ પણ અસર થઈ નહિ ત્યારે તેણે પ્રભુના અંગુઠે ડંખ માર્યો. ડંખ મારવાથી આ માનવી વિષના જોરે કદાચ મારી ઉપર પડે તે બીકથી તે દૂર સરકી ગયો. છતાં પ્રભુને તે કાંઈ પણ થયું નહિ. આવી રીતે બે ત્રણ વાર ડંખ માર્યો, પણ તેમને કઈ પણ પ્રકારની અસર જણાઈ નહિ, તેમ પડયા પણ નહિ અને કાયોત્સર્ગમાંથી પણ મૃત થયા નહિ, આથી તેને ઘણે ક્રોધ વ્યાપી રહ્યો અને ક્રોધયુક્ત દૃષ્ટિથી એ સર્ષે ભગવાન તદક દષ્ટિપાત કર્યો. દષ્ટિપાત કરતાં શાંત મુદ્રાવાળા અતુલકાન્તિના ધણી, સૌમ્ય, સૌમ્યમુખી, સોમ્યુણિયુકત, મધુર ગુણે
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૫૮