________________
વાળા અને ક્ષમાશીલ ભગવાનને જોતાં ચ'ડકેાશિકની વિષમય આંખા શાંત થઇ ગઇ! ક્રોધના પિડ સમાન એવા ચંડકાશિક સ્તબ્ધ થઇ ગયા. પ્રભુના શાંતિખળ આગળ એના કોષ શાંત પડી ગયા. તેની ક્રોધયુકત વાળા ઉપર પ્રભુએ ક્ષમા રૂપી જળનુ સિ ંચન કર્યું. આને લીધે તે શાંત અને શાંતસ્વભાવી થઇ ગયા તેને શાંતસ્વભાવી જોતાં પ્રભુએ તેને નીચે પ્રમાણે કહ્યું.
“ હે ચંડકાશિક ! જીઝ! બુઝ! ઝુઝીઞા! ક્રોધને તિલાંજલી આપ! પૂર્વભવમાં કાધને વશ થવાથી અને મરણુ વખતે જ તું ક્રોધી બન્યા હાવાથી કાળ આવ્યે મરણ પામી તુ' સર્પ અન્યા. ક્રોધની આવી માઢી ગતિ ભાગવી રહ્યો છે, છતાં હજુ તુ ક્રોધને ભૂલવા માંગતા નથી. જો હજુ ક્રોધને વશ થઈ આવુ પાપી જીવન જીવીશ તા આથી પણ વધારે માઠી ગતિને પામીશ, માટે હવે તુ. કલ્યાણના માર્ગને અપનાવ! અને કોધાવેશમાંથી મેશને માટે છૂટી જા ! ''
પ્રભુને આવે! અમૃત સમાન મેધ સાંભળી ચ'ડકાશિક નાગ વિચારસાગરમાં ડૂબી ગયા. વિચારશ્રેણી પર ચઢતાં તેને પૂજન્મનું સ્મરણ થઇ આવ્યું. આ સ્મરણથી તેણે જાણ્યું કે પૂર્વભવે ક્રોધ પ્રકૃતિમાં મરણ થવાથી આ ગતિને હું પામ્યો છું. આ વિચારને પરિણામે તેને પારાવાર પશ્ચાત્તાપ થયે અને હિંસામય પ્રવૃત્તિને ત્યાગ કરી શાંત સ્વભાવી બની ગયા. શાંત સ્વભાવી થતાં તેણે પંદર દિવસનુ અણશણ આપ્યુ. શુભધ્યાનમા રહી પૂનાં પાપાને હૃદયપૂર્વક પશ્ચાત્તાપ કરતા, પાપાને સંભારીને યાદ કરી તેની આલોચના કરતા કાળ કરી ગયા મરણ પામ્યા.
અહીંથી મરી તે અઢાર સાગરોપમની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા સહસ્ત્રાર નામના આઠમા દેવલાકમાં, ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળે એકાવતારી દેવ થયા. ત્યાંથી ચ્યવી મહાવિદેહક્ષેત્રમા ઉત્પન્ન થઈ ક ના સર્વથા ક્ષય કરી સિદ્ધગતિને પ્રાપ્ત કરશે. (સ્૦૮૬) ટીકાના અર્થ “ પ્રાણુ અને પ્રકૃતિ સાથે જ જાય” એ કહેવત ખાટી નથી. ગમે તેટલા પ્રયત્ન કરવામા આવે, ગમે તેટલુ નુકશાન થાય પણ પેાતાના અસલ સ્વભાવ છૂટતા જ નથી તદનુસાર આ સપે સઘળે પ્રદેશ રણ જેવે બનાવી દીધા તો પણ તેના ક્રોધ શાંત થયો નહિ. પશુ રહિત તથા પ`ખીના ઉડ્ડયન વિનાના બની ગયે તો પણ તેને શાંતિ થઇ નહિ. અગ્નિમાં જેમ જેમ ઘાસ આદિ નાખતા જઈએ તેમ તેમ અગ્નિ વધારે ને વધારે ભભૂકતો જાય છે; તેમ જેમ જેમ માત્ર વેરાન થતો ગયા તેમ તેમ તેનેા ક્રોધ શાંત થવાને બદલે વધતો જ ગયા. ભગવાનને દેખવાથી તો તેને ક્રોધ ઘણા જ વ્યાપી ગયા. કારણ કે અહીં પશુપ`ખી આવવાની હિંમત કરતું નથી, તો આ કાળા માથાના માનવીએ અહીં આવવાની હિંમત કેવી રીતે કરી? તેમાંય પણ ઝાડની માફક સ્થિર થઈને ઉભું રહ્યો છે ? આવું અકલ્પનીય દૃશ્ય જોઇ ઘણા ધમધમી ઉઠયા અને ક્ષણવારમાં તે ભગવાનને હતા ન હતા કરી દેવા તૈયાર થયેા. દુષ્ટ માણસ વખત આવ્યે પેાતાની દુષ્ટતા બતાવવામાં પાછી પાની કરતો નથી, અને તે અંગે તેના સઘળા પ્રયત્નો કરી છૂટે છે તેમ ચંડકેાશિકે દૃષ્ટિ, ફેણ, ડંખ, વગેરે ધમપછાડા કર્યા. પણ જેમ જેમ તે ઉપાયા અજમાવતો ગયા તેમ તેમ તેના પ્રયત્નો નિષ્ફળ થવા લાગ્યા. આથી છેવટનુ હથિયાર અજમાયશ કરવા સર્વ શક્તિઓને કેન્દ્રિત કરી ભગવાન સામે અતૂટ દષ્ટિપાત કર્યો; પરંતુ તેમાં નિષ્ફળતા અનુભવતાં તેને ક્રોધી સ્વભાવ શાંતપણે પરિણમવા લાગ્યા.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૫૯