________________
વાનો પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય છે. માટે તારે આ સંદેહ પાયા વગરને છે. ‘નિર્વાણ અને મોક્ષ” બંને એકજ અથ બતાવવાવાળા પર્યાયવાચક શબ્દ છે. જે જીવ બંધાએલ છે, તેને જ મોક્ષ હોય! જીવ કર્મોવડે બંધાયેલ હોય તેનેજ વિશેષ પ્રયત્ન વડે મોક્ષ થઈ શકે મોક્ષની બાબતમાં છઠ્ઠ ગણધર મંડિકને જે દલીલ વડે સમજાવવામાં આવ્યું, તે દલીલે અહીં પણ સમજી લેવી. તમારા શાસ્ત્રમાં પણ કહ્યું છે કે, “ ગ્રહણી વિતળે રમપર તત્ર રં કહ્યું જ્ઞાનનનને ર ઈતિ અર્થાતુ-બે પ્રકારના બ્રહ્મ જાણવા જોઈ એ એક “પરબ્રહ્મ અને બીજા અપરબ્રહ્મ આ બંનેમાં પબ્રા, સત્ય, જ્ઞાન અને અનંત સ્વરૂપ છે. આથી “મોક્ષને સદૂભાવ સિદ્ધ થાય છે. આવા અદ્વિતીય પ્રવચન દ્વારા, પ્રભાસને સંશય ટળી ગયો, અને ત્રણસો શિષ્યો સાથે તે દિક્ષીત થયા. કથા ગણધરને કર્યો સંશય હતે ? આ વિષયમાં અહીં બે સંગ્રહિણી ગાથાઓ આપવામાં આવે છે–
जीवे य कम्मविसये तज्जीव य तच्छरीर भूए य । तारिसयजम्मजोणी परेभवे बंध मुक्खे य (१) ॥
ગણઘરોં કે સંદેહ કા સંગ્રહ
देवे नेरइयपुण्णे, परलोए तह य होइ निव्वाणे ।
एगारसावि संसयच्छेए पत्ता गणहरत्तं (२) इति અર્થાત–-અગ્યાર ગણધરને નિચે લખ્યા મુજબ, અગ્યાર વિષયમાં શંકા-હતી (૧) ઇન્દ્રભૂતિને “જીવ’ના વિષયમાં, (૨) અગ્નિભૂતિને “કમ બાબતમાં (૩) વાયુભૂતિ ને તજજીવ અને તછરીરમાં એટલે જે શરીર છે તેજ જીવ છે આ વિષયમાં, (૪) વ્યક્તને પાંચ મહાભૂત બાબતમાં, (૫) સુધર્માને પૂર્વભવ જેજ ઉત્તરભવ હોય તેને લગતાં વિષયમાં, (૬) મંડિકને બંધ–મક્ષ સંબંધી, (૭) મૌર્યપુત્રને દેવે” સંબંધી, (૮) અકંપિતને “નારકીના મજુદપણા વિષે, (૯) અચલભ્રાતા ને પુણ્ય-પાપ ને લગતે, (૧૦) મેતાર્યને પરેક સંબંધી, (૧૧) પ્રભાસને મોક્ષની બાબતમાં સંશય હતે.
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૧૨૬
