________________
ગળફાના સ્વાદ લેનાર કાગડા જેવા દેખાય છે ! પાણીના ત્યાગ કરી જમીનની વાંછના કરનાર મેંઢક જેવા જાય છે! ચંદનની ગંધને તજી મળની ગંધ લેવાવાળી માખીઓ જેવા આ દેવા લાગે છે! આંબાવૃક્ષને બદલે કાંટાવાળા ખાવળની ઝંખના કરવાવાળા ઊંટ જેવા તેઓ દેખાય છે! સૂર્યના તેજના ત્યાગ કરીઅંધકારની ઇચ્છા કરનાર ઘૂવડા જેવા આ દેવા દેખાય છે! ખરેખર તેએ યજ્ઞની પવિત્ર ભૂમિને છાંડીને ધૂતની ધૃત શાળામાં જઇ રહ્યા છે! બરાબર છે, જેવા દેવ, તેવા
પૂજારા.
નિશ્ચયથી જણાય છે કે આ દેવા નથી, પણ દેવભાસ-ખાટા દેવ છે. ખરી વાત છે કે ભમરાઓ આંખાની મંજરી ઉપર ગુજારવ કરે છે અને કાગડાએ લીંબડાના ઝાડ પર કાકા કરે છે. ખેર, હું તેની સજ્ઞતા અને અહંતાના ચૂરેચૂરા કરી નાખીશ! શું હરણ સિંહ સાથે ખેલ કરી શકે ? શું અંધકાર સૂર્યંની સાથે રિફાઈ કરી શકે ? શુ’ પતગીએ આગ ઉપર જીત મેળવી શકે ? શું કીડી સમુદ્રનુ` પાણી પી શકે ? શું સપ ગરૂડને હરાવી શકે ? શું પત વજાને તાડી શકે ? શુ' મે હાથી સાથે યુદ્ધ કરી શકે ? આવી રીતે આ ઇન્દ્રજાળીએ મારી સામે એક પળ પણ ટૂંકી શકશે નહિ ! હમણાં જ હું તેની પાસે જઇ, તેની ખેલતો બંધ કરાવી દઉં ! સૂર્યના તેજ આગળ બીચારા આગિયાની શી વથાત? હું કોઈની પણ સહાયતા આ કામમાં ઈંઋતે નથી, શુ' અંધકારને નાશ કરવામાં સૂર્ય કેાઈની રાહ જોતા હશે ? માટે હવે હું શીઘ્ર ત્યાં જઈ પહેાંચું !
આ પ્રમાણે કવાટ કરી, હાથમાં પુસ્તક લઇ, પાંચસેા શિષ્યના સમુદાયને લઇને પ્રભુ પાસે જવા તે રવાના થયેા. તેના પટ્ટશિષ્યે તેમનું કમંડળ અને દતુ આસન હાથમાં પકડયું હતું. પીતાંબર ધારણ કર્યું હતું. તેને ડાબા ખભા યજ્ઞોપવીત વડે શેાભી રહ્યો હતો. પેતાના ગુરુ ‘ઇન્દ્રભૂતિ'ના યશેગાન અને જયજયકાર એલાવતા તેના શિષ્ય સમુદાય પણ તેની સાથે ચાલી રહ્યો હતા. યશોગાન કેવા પ્રકારનાં હતાં, તે કહે છે—“ હે સરસ્વતી રૂપી કડીને ધારણ કરવાવાળા ! હું વાદી-વિજયની લક્ષ્મીના ધ્વજરૂપ ! હે વાદિઓના મુખ રૂપી દ્વારાને બંધ કરવાવાળા ! હે વાદી રૂપી હાથીનું વિદારણ કરવાવાળા પંચાનન કેશરી સિંહ સમાન ! હું વાદિઓના અશ્વય રૂપી સાગરને ઘેળીને પી જવાવાળા અગસ્ત્ય મુનિ ! હું વા≠િ રૂપી સિંહના અષ્ટાપદ ! હું વાઢિ વિજય વિશારદ ! હે વાદિવ્રુન્દ ભુપાલ ! હે વાદિઓના કાલ સમાન! હે વાદિ રૂપી કદલી વૃક્ષને કાપવાવાળી તલવાર સમાન! હે વાદિ રૂપી અંધકારને નષ્ટ કરવાવાળા સૂર્ય ! હું વાદરૂપી ઘઉંને પીસવાવાળી ઘંટી સમાન! હું વાદિરૂપી કાચા ઘડાને ફાડનાર મુગર સમાન ! હે વાદિ રૂપી ઘૂવડાના સૂર્ય સમાન ! હું વાદિ રૂપી વૃક્ષાને ઉપાડી ફેકી દેનાર ગજરાજ સમાન! હે વાદ રૂપી દૈત્યાના દેવેન્દ્ર ! હે વાદિ શાસક નરેશ! હે વાદિ–કસ-કૃષ્ણ ! હે વાઢિહરણેાના સિંહ! હે વાકિ રૂપી તાવના નાશ માટે વરાંકુશ ઔષધ સમાન ! હે વાદિ સમૂહને પરાજીત કરવાવાળા મલ ! હે વાદિના શરીરમાં ઘાચવાવાળા તીક્ષ્ણ શલ્ય ! હે વાદિ રૂપી પતંગાને ભસ્મ કરવાવાળા દીપક ! હું વાદિ ચક્ર-ચૂડામણિ ! હું પંડિત શિશમણિ ! હું વાદિ વિજય વિજેતા ! હું સરસ્વતી દેવીના કૃપાશીલ! વિદ્વાનેાના ગને તાડનાર સુરંગ સમાન ! ” આવાં યોાગાન કરાવતા ઇન્દ્રભૂતિ પોતાના શિષ્ય સમુદાયની સાથે પ્રભુ પાસે પહોંચ્યા. ત્યાં પહેાંચતાં જ સમવસરણનું ભવ્ય અને તેજોમય દન જોઈ તેઓ બધા ચકિત ચિત્ત બની ગયા. (સૂ॰૧૦૫)
વિશેષા—જ્યારે બ્રાહ્મણે એ જોયું કે દેવે તે યજ્ઞભૂમિને વટાવીને તેથી પશુ આગળ વધી રહ્યા છે, ત્યારે તેઓ નિરાશ થઈ ગયા. તેમની સુખની કાન્તિ એછી થવા લાગી. તેને પેાતાની પ્રતિષ્ઠા અને કીર્તિ ઓછા થતાં જણાયાં.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૧૦૪