________________
આહાર કે છઃ કારણોં કા નિરૂપણ
અન્વયાર્થ–મુનિ મનચાઉન્મ રાષિ મુgિ-for-મન્યતસ્મિનું #ાળ સમુપસ્થિરે વક્ષ્યમાણ આ છ કારણેમાંથી કોઈ એક કારણના ઉપસ્થિત થવાથી તથા પાણી-વરીયાવ જsiાં ત્રીજી પૌરૂષીમાં મારા જન્મઘર ભક્ત પાનની ગવેષણ કરે આ ભક્તપાનની ગષણ સાધુના માટે ત્રીજી પરૂષીમાં ઔત્સગક જ છે. નહીં તે સ્થવિરકલ્પિક સાધુઓને પણ યથા વિહિત કાળમાંજ ભક્તાદિકની ગવેષણ કરવાને પ્રસંગ પ્રાપ્ત થશે આથી જુદા જુદા દેશને પ્રચલિત ભેજનકાળ જ સાધુઓની ભિક્ષાનો કાળ છે એવું જાણવું જોઈએ. કહ્યું પણ છે–
"सइकाले चरे भिक्खू , कुज्जा पुरिसकारियं । સાત્તિ ને સૌફના તોતિ ગયા !”
( દશ. વિ. અ. ૫. ઉ. ૨ ગ ૬). અર્થત-મુનિ દેશાનુસાર શિક્ષાને ઉચિત સમયમાં જ ભિક્ષાના માટે જાય અને ઉત્સાહ પૂર્વક ભિક્ષાર્થ ભ્રમણરૂપ પુરુષાર્થ કરે કઈ વખત ભિક્ષાને લાભ ન થાય તે “ આજે મારાથી સહેજે જ તપ થઇ ગયું” એ વિચાર કરીને સન્તુષ્ટ રહે. ૩૨
છે કારમાંથી કઈ એક કારણ ઉપસ્થિત થઈ જાય ત્યારે જ સાધુએ ભક્ત પાનની ગવેષણ કરવી જોઈએ. એ સિવાય નહી. તે છ કારણ આ છે
“વૈચા” ઈત્યાદિ !
અન્વયાર્થ–ચણ–વેનાઇ સુત પિપાસા આદિની વેદનાને ઉપશમને માટે (૧) વેરાવજો-વૈયાવૃાર ગુરુ, ગલાન આદિ મુનિજની સેવારૂપ વયાવૃત્તિ કરવા માટે (૨) રિ -થર ઈર્ષા સમિતિની આરાધના કરવા માટે (૩) સંગમઠ્ઠાણ-સંચમાર્યાલ સંયમ પાલન કરવા માટે (૪) તથા પાળવત્તિયા–ત્રાણપ્રત્યચાર પ્રાણીની રક્ષાને માટે (૫) ધાર્જિતU-ધર્મન્નિત્તા ધર્મધ્યાનની ચિન્તાને માટે (૬) ભક્ત પાનની ગષણા કરવી જોઈએ.
ભાવાર્થ –ભકતપાનની ગવેષણ આ છે કારમાંથી કોઈ એક કારણ ઉપસ્થિત થઈ જાય તે જ કરવી જોઇએ. એવું જે પહેલાં કહેવામાં આવેલ છે. એજ કારણેને સૂત્રકાર બતાવે છે.–આમાં સર્વપ્રથમ કારણ વેદના છે–સુધા અથવા
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૪
