________________
વૈતાઢય નામ હોને કે કારણ કા કથન
દેવાની પણ રાજધાનીએ સમજવી જોઈ એ. એ સ' વિષ્ણુ ત તેમજ આગળ જેમનુ વર્ણન થશે તે કૂટા એક એક વનષ’ડથી અને એક એક પદ્મવર વેદિકાથી ઉપશે।લિત છે. ૧૬૫ વૈતાઢય નામ શા કારણથી પ્રસિદ્ધ થયું? તે વિષે કથન :-- સે મેળટૂટેબ! વ તુચ્ચક્ વય પવન' સ્થપતિ ગી
ટીકા --ગૌતમે પ્રભુને આ સૂત્ર વડે આ જાતના પ્રશ્ન કર્યા છે. કે—હે ભદંત ! વૈતાઢય પતતુ વૈતાઢય પર્વત આ રૂપમાં જે નામ થયું તેનું કારણ શું છે ? એના જવામમાં પ્રભુ કહે છે. “નોમયા ! ધૈયદળ પઘ્ધત મદ્ વાસ જુદા વિમયમાળે ર ચિટ્ટ' હૈ ગૌતમ ! વૈતાઢય પર્યંત ભરત ક્ષેત્રને એ વિભાગેામાં વિભક્ત કરે છે, “તં ગદ્દા’” જેમકે દિપકૂલમદ' ચ ઉત્તર૪મĖ ચ'' એમાં થી એકનું નામ દક્ષિણા` ભરત અને બીજાનુ નામ ઉત્તરાય ભરત છે. ધ્યેયહૂનિરિક્રમાને નથ તેને હિદ્ધિત્વ હોવાંદલ વિસર્’” આ વૈતાઢય પર્યંત પર વૈતાઢ્ય ગિકુિમાર નામે એક દેવ રહે છે. આ મહદ્ધિક દૈવ છે. અને આની એક પચેાપમ જેટલી સ્થિતિ છે. અહી' યાવત્ શબ્દથી સંગ્રાહ્ય શબ્દ એ જ સૂત્રના અષ્ટમ સૂત્રથી જાણી લેવા જેઈ એ “સે તેઢેળ નોયમા ! વ તુચર્ ધૈયદ્ધેય નવ્વલ ૨” આ કારણથી હે ગૌતમ! આ પર્યંતનું નામ વૈતાઢય એવું મેં કહ્યું છે. અપુત્તર ૨૧ ગોયમા। બેય રણ પન્વયક્ષ વૈયો. સાવલ નામથેને વાત્તે” અથવા હે ગૌતમ ! વૈતાઢય પર્યંતનુ વૈતાઢય એવું નામ શાશ્વત કહેવામાં આવેલ છે. એ નામથી તેનીપ્રસિધ્ધિમાં કોઈ નિમિત્ત નથી. લ ન યાર્ન અંત્તિ, ન ચાક્ મૈં અસ્થિ ન યાર્ન વિસ્તર્ भुवि च भवइ य भविस्सइ य धुवे जियए सासए अक्खए अन्वए अचठ्ठिए णिच्चे" भ એવું પણ નથી કે આ વૈતાઢય પર્યંત પહેલા હતા નહિ. પરંતુ ખરેખર એ પહેલાં પણ હતે એ અત્યારે નથી એવુ' પણ નથી. એ ખરેખર વર્તમાનમાં પણ છે. તેમજ એવુ પણ નથી કે એ ભવિષ્યત્ કાલમાં રહેશે નહિ ખરેખર એ ભવિષ્યત કાળમાં પણ વિધમાન રહેવાના છે. આ રીતે ત્રિકાળમાં એની સત્તા હેાવાથી આ ભૂતકાળમાં હતા, હમણાં વર્તમાનમાં છે અને ભવિષ્યત કાળમાં પણ રહેશે. એથી આ ધ્રુવ છે, નિયત છે, શાશ્વત છે, અક્ષય છે, અવ્યય છે, અવસ્થિત છે અને નિત્ય છે એ ધવાદિ પદે)ની વ્યાખ્યા ચતુર્થ સૂત્રમાં કરવામાં આવી છે. એથી તે સખ'ધી કથન ત્યાંથી જાણી લેવુ' જોઈએ. ૧૭ણા
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૩૯
