________________
अभिराणतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं दो जोयणाई अडतालीसं च एगद्विभागे કોચરણ પામે તાવિળ વિવેત્તા જા રફ) તે પછી જ્યારે સૂર્ય અત્યંતરની પછીના મંડળમાં ઉપસંક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે ત્યારે બે જન અને એક એજનના એકસઠિયા અડતાલીસ ભાગ એક એક અહોરાત્રમાં વિકંપન કરીને ગતિ કરે છે, કહેવાને ભાવ એ છે કે-નવા સંવત્સરના પહેલા અહેરાત્રમાં સર્વાત્યંતર મંડળની પછીના બહારના બીજા મંડળમાં ઉપસંક્રમણ કરીને ગતિ કરેતે સૂર્ય જ્યારે દષ્ટિગોચર થાય છે ત્યારે અર્થાત બીજા મંડળના ઉપસંમણ કાળમાં સૂર્યનું વિકપન ક્ષેત્ર પુરા બે યેાજન તથા એક એજનના એકસઠિયા અડતાલીસ ભાગ એક એક રાત્રિ દિવસથી આટલા ક્ષેત્રનું વિકસ્પન કરીને અર્થાત્ પિોતપોતાના મંડળમાંથી બહાર નીકળીને તથા મંડળમાં પ્રવેશ કરીને સૂર્ય ગતિ કરે છે. આ રીતે ગતિ કરતો સૂર્ય વિકંપન ક્ષેત્રમાં ભ્રમણ કરે.
આ વિષયની ભાવના આ પ્રમાણે છે-જ્યારે સૂર્ય સભ્યન્તર મંડળમાં પ્રવેશ કરીને પ્રથમ ક્ષણની પછી ધીરે ધીરે સર્વાભ્યન્તર મંડળની પછીના બહારના બીજા મંડળની સમુખ મંડળ ગતિથી યથાકથંચિત સૂર્ય બ્રમણ કરે છે. ત્યારે જે પ્રમાણે એ પહેલી અહેરાત્રીની નજીક સભ્યન્તર મંડળના એક એજનના એકસઠિયા અડતાલીસ ભાગ તથા બીજા બે જન ગમન કરે છે. ત્યારે બીજા અહોરાત્રના પ્રથમ ક્ષણમાં બીજા મંડળને પ્રાપ્ત કરે છે. તથા બીજા મંડળમાં જ્યારે ગતિ કરવાને પ્રારંભ કરે છે ત્યારે બે એજન તથા એક એજનના એકસઠિયા અતડાલી ભાગ એક એક અહોરાત્રમાં વિકંપન કરીને અર્થાત્ પિતપોતાના મંડળમાંથી બહાર નીકળીને તથા અત્યંતર મંડળમાં પ્રવેશ કરીને સૂર્ય ગતિ કરે છે, (તયા i બારસમુદુ વિણે મવડું વોહં ક્રિમામુહિં કરી, સુવાઇસમુદુત્તા રા મા રોfહું દિમાગમુહિં હિવા) ત્યારે અઢાર મુહૂર્તને દિવસ થાય છે. એક મુહૂર્તના એકસઠિયા બે ભાગ ન્યૂન તથા એકઠિયા બે ભાગ અધિક બાર
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞતિ સૂત્રઃ ૧
