________________
યુક્ત કાર્તિકમાસની અમાસ ‘યુક્તા' એ નામવાળી કહેવાય છે, તેમ સ્વશિષ્યાને કહેવું,
(ता मग्गसिरिणं अमावासं किं कुलं जोएइ, वा उवकुलं जोवइ वा कुलोवकुलं जोएइ वा? ताकुलं वा जोर इ, उवकुलं वा जोएइ, कुलोवकुलं वा जोएइ, कुलं जोएमाणे मूल क्खते जोइ, उवकुलं जोएमाणे जेट्ठा णक्खत्ते जोएइ, कुलोवकुल ओपमाणे अणुगद्दा णक्खत्ते जोएइ, कुलेण वा जुत्ता उत्रकुलेण वा जुत्ता कुलोवकुलेण वा जुत्ता मग्गसिरिण्णं અમાવાસા નુત્તિ વત્તન્ત્ર સિચા) માશીષ માસની અમાસ શું કુલસ’જ્ઞક નક્ષત્રને ચાગ કરે છે? કે ઉપકુલ સંજ્ઞક નક્ષત્રના યાગ કરે છે ? અથવા કુલાષકુલ સજ્ઞકનક્ષત્રના ચોગ કરે છે? આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને ઉત્તરમાં ભગવાનશ્રી કહે છે માર્ગશીર્ષ માસની અમાવાસ્યા કુલસ જ્ઞક નક્ષત્રના પણ ચાગ કરે છે. ઉપકુલસ’જ્ઞક નક્ષત્રને પણ્ યાગ કરે છે. તથા કુલેષકુલ સ`જ્ઞક નક્ષત્રના પશુ ચેગ કરે છે. અર્થાત્ ત્રણે સત્તાવાળા નક્ષત્રના માશીષ માસની અમાસના યથાસંભવ ચદ્રની સાથે ચેગ કરે છે. તેમાં જ્યારે કુલસંજ્ઞક નક્ષત્રથી યુક્ત હોય છે ત્યારે મૂળ નક્ષત્રની સાથે યુક્ત હાય છે. અને જ્યારે ઉપકુલ નક્ષત્રથી યુક્ત હાય છે ત્યારે જ્યેષ્ઠા નક્ષત્રની સાથે ચંદ્રના યોગ પ્રાપ્ત કરે છે. તથા જ્યારે લેપફુલવાળા નક્ષત્રથી યુક્ત હાય છે, ત્યારે અનુરાધા નક્ષત્રની સાથે ચંદ્રના ચાગ પ્રાપ્ત કરે છે. પરંતુ કુલનક્ષત્ર ઉપકુલ નક્ષત્ર અથવા કુલાપકુલ નક્ષત્ર એ કાઈપણુ નક્ષત્રનેચેગ કરતી આ અમાસ ‘યુક્તા” આ પદ્મવાળી થાય છે. તેમ સ્વશિષ્યાને કહેવુ',
(ता पोसिणं अमावासे किं कुलं वा जोड, उवकुलं वा जोएइ कुलोवकुलं वा जोएइ १ ताकुलं वा जोएइ उवकुलं वा जोएड, णो लब्भइ कुलोवकुलं, कुलं जोपमाणे पुव्वास्साढा खत्ते जो इ, उवकुलं जोएमाणे उत्तरासाठा णक्खते जोएइ, ता कुलेण वा जुत्ता उवकुलेण વા ગુત્તા વોલીન્ગમાવાતા ગુત્તત્તિ વત્તવ્વ રિચા) પાષ માસની અમાવાસ્યા શું કુલ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
૩૨૫
