________________
સર્વ જીવો કે નવપ્રકારતા કા નિરુપણ
હવે નૌ પ્રકારના સઘળાજીવા છે એપ્રમાણેની એમની માન્યતા છે તેમની માન્યતા પ્રગટ કરવામાં આવે છે. તસ્થળ ને તે માતંતુ નવવિજ્ઞા સવ્વનીવા વળત્તા” ‘તે ના' ઇત્યાદિ.
ટીકા આ નવપ્રકારના જીવાના કથનમાં કઈ અપેક્ષાથી સઘળાવા નવ પ્રકારના છે એમ કહેવા વાળાઓનું આ સંબંધમાં આ પ્રમાણેનુ સ્પષ્ટી કરણ છે. ‘તું ના' જેમકે-‘ગિરિયા, વેયા, તેઢુંયિા, ચરિયા, ભેટ્યા, પંચચિતિનિોળિયા, મજૂસા તેવા સિદ્ધા' એક ઈં ન્દ્રિયવાળા જીવા એઈન્દ્રિય વાળા જીવે ત્રણ ઇન્દ્રિયવાળા જીવા ચાર ઈન્દ્રિયવાળા જીવા, નૈરયિક જીવેા, પંચેન્દ્રિયતિય ચૈાનિકજીવ, મનુષ્ય, દેવ અને સિદ્ધ આ પ્રકારના આ જીવામાં સંસારી અને અસ'સારી સઘળાજીવાને સમાવેશ થઇ જાય છે. કાયસ્થિતિને વિચાર
નિતિષ ન મતે ! નિિિત્ત જાગો ચિર હો' હે ભગવાન્ ! એક ઇઇન્દ્રિયવાળાજીવા એકેન્દ્રિયપણાથી કેટલા કાળપન્ત રહે છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે- ‘શોચમા ! ઝબ્બેન અતોમુદુત્તાલેગં વળસ્તારો' 'હું ગૌતમ ! એક ઇન્દ્રિયવાળા જીવા એક ઇંદ્રિય પણાથી એછામાં એછા એક અંતર્મુહૂત પન્ત રહે છે. અને વધારેમાં વધારે વન સ્પતિકાળ પ્રમાણુ અનંતકાળ પન્ત રહે છે. વર્છાિ મતે ! નળે ન બંતોમુદુત્ત ોસેળયુગ હારું' એઇ દ્રિયવાળા જીવા મેઇ દ્રિય પણાથી કેટલા કાળ પર્યંત રહે છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે હુ ગૌતમ ! એ ઇંદ્રિયવાળા જીવા એ ઇંદ્રિયપણાથી એછામાં ઓછા એક અંતમુહ પન્ત રહે છે. અને વધારેમાં વધારે સંખ્યાતકાળ પર્યન્ત રહે છે. ‘ત્ત્વ તે કૃત્તિ વિ' એજ પ્રમાણે ત્રણ ઇંદ્રિયવાળા જીવેા પણ ત્રણ ઈંદ્રિય પણાથી ઓછામાં ઓછા એક અંતમુહૂ પન્ત રહે છે. અને વધારેમાં વધારે સંખ્યાતકાળ પન્ત રહે છે. ‘વર્ત્તવિચા’ ચાર ઈંદ્રિયવાળા જીવે પણ ચાર ઇંદ્રિય પણાથી ઓછામાં ઓછા એક અંતર્મુહૂત પન્ત રહે છે. અને વધારેમાં વધારે સખ્યાત કાળ પન્ત રહે છે. ગેપંચાળ મંતે ! હે ભગવન્ ! નાયિક
જીવાભિગમસૂત્ર
४७०
