________________
દ્વારાના પપુરના અંતરનુ કથન
'कालोदरसणं भंते! समुद्दरस दाररसय २ एसणं केवतियं केवतियं अबाहाए અંતરે વળત્તે' હું ભગવન્ ! કાલેાદ સમુદ્રના દરેક દ્વારનું પરસ્પર અંતર કેટલું કહેવામાં આવેલ છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે-નોયમા ! વાવીશ सयसहस्सा बाणउति खलु भवे सहरसाईं छच्च सया बायाला दारंतर तिन्नि જોસાચ ! ? || વાસચારHT અન્નાદાદ્ અંતરે પત્તે' હે ગૌતમ ! ખાવીસ લાખ માણુ હજાર છસેા છેતાલીસ યેાજન અને ત્રણ કેસનું અંતર એક દ્વારથી ખીજા દ્વાર સુધીનું કહેવામાં આવેલ છે. તે આ રીતે થાય છે. ચારે દ્વારાની જાડાઈ મેળવવાથી ૧૮ અઢાર યાજન થાય છે. આ ૧૮ અઢાર ચેાજનને કાલેાદ સમુદ્રની પરિધિના ૯૧૭૦૬૦૫ એકાણુ લાખ સિત્તેર હજાર સાને પાંચ ચેાજન રૂપ પરિમાણુમાંથી ઘટાડવાથી ૯૧૭૦૫૮૭ એકાણુ લાખ સિત્તેર હજાર પાંચ સેા ને સત્યાસી યેાજન ખચે છે, તેમાંથી ૪ ચારના ભાગ કરવાથી એક એક દ્વારનું અંતર ૨૨૯૨૬૪૬ બાવીસ લાખ માણુ હજાર છસેા છેતાલીસ ચેાજન અને ત્રણ કાસ-ગાઉનુ નીકળી આવે છે. ઉદર छायाला छच्च सया बाणउइ सहस्स लक्ख बावीसं
कोसre तिन्नि दातरंतु कालोयहिस्स भवे ॥ १ ॥
'कालोदरसणं' भंते! समुहस्स पएसा पुक्खरवर दीव० तहेव'
હે ભગવન્ કાલેદ સમુદ્રના પ્રદેશા પુષ્કરવર દ્વીપના સ્પર્શી કરી રહેલા છે શું ? ઈત્યાદિ પ્રકારથી પહેલાં જેમ પ્રશ્ન કરવામાં આવેલ છે, તે પ્રમાણેના પ્રશ્ન કરી લેવેા જોઈએ અને તેના ઉત્તર પણ પહેલાં જે પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે એ જ પ્રમાણે અહીંયાં પણ કહી લેવા. ‘હૂં પુસ્તવ વીવર્સી વિલીયા પાત્તા કાત્તા તહેવ માળિયર્થ્ય' એ જ પ્રમાણે પુષ્કરવર દ્વીપના જીવા પુષ્કરવર દ્વીપમાં મરીને કેટલાક કલેાદ સમુદ્રમાં પણ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. અને કેટલાક ત્યાં ઉત્પન્ન ન થતાં કાઈ ખીજે ઉત્પન્ન થઇ જાય છે. એ પ્રમાણેનું આ કથન પન્તનું કથન અહીયાં કરી લેવું જોઇએ. આ કથનનુ તાત્પર્ય એ છે કે કાલેાદ સમુદ્રમાં મરેલા આ જીવા શુ પુષ્કરવર દ્વીપમાં ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા તેમાં ઉત્પન્ન થતા નથી? તે આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રીએ એવુ કહ્યું કે-હે ગૌતમ ! ત્યાં એવા કેટલાક જીવા છે, જેએ પેાતાના કર્મની વિચિત્રતાના કારણે ત્યાં પણ ઉત્પન્ન થઇ જાય છે. અને કેટલાક જીવા ખીજે જ ઉત્પન્ન થઇ જાય છે. આજ પ્રમાણેનું કથન પુષ્કર દ્વીપના સંબંધમાં પણ કરી લેવું. ‘મે ળટ્ટે મંતે ! વં મુખ્યર્ાો સમુદ્દે જોહ્ સમુદ્રે હે ભગવન્ કાલેદ સમુદ્રનું નામ કાલેાદ સમુદ્ર એ પ્રમાણેનું શા કારણથી થયેલ છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે--નોચમા ! હાજોયમ્સન समुदस्स उदके आसले मासले पेसले कालए भासरासि वण्णाभे पराईए उदगर सेण પુત્તે' હે ગૌતમ કાલેાદ સમુદ્રનું જલ સ્વાદવાળું છે. ગુરૂ હાવાથી પુષ્ટિકર જીવાભિગમસૂત્ર
૨૦૨