________________
પરિષદ કહેવાય છે. જે થાડા જ્ઞાન વાળી હોય, જ્ઞા પરિષથી ભિન્ન સ્વભાવવાળી પરન્તુ સહજમાં ઉપદેશ માની લે તેવી હોય, તે અજ્ઞા પરિષદ્ કહેવાય છે. જે મિથ્યા અહંકારથી ગાવત હોય, અહીં તહીંનાં થાડાં ઘણાં પદ્મ શ્લોક વાકયને ખેલી બતાવીને પોતાને બૃહસ્પતિને અવતાર સમજતી હોય, વિદ્વાનેાથી તિરસ્કૃત થયા છતાં પણુ જેને જરા પણ લાજ ન આવતી હોય, જગતમાં પેાતાની ચૈાગ્યતાને ઢઢેરો પીટાવવાને માટે સૌની પહેલાં બૂમાબૂમ કરીને ખેલતી હોય, પ્રત્યેક વિષયમાં પલ્લવમાત્રાહિણી (ઉપર—ઉપરની પંડિતાઇવાળી) હોય, કૈાઈ શેાડીક વાત પૂછે તેા હુવાથી ભરેલી ધમણની પેઠે શ્વાસ લેવા લાગી જાય; ઘમંડની મારી ખીજાએના હિતકારી ઉપદેશને પણ ગ્રહણ ન કરે, તે દુર્વિદગ્ધા પરિષદ્ કહેવાય છે. કહ્યુ છે કેઃ“જ્ઞા પરિષદ્ સહજમાં ઉપદેશ માનનારી અને નિષ્કપટી હોય છે. અજ્ઞા પરિષદ્ પણ પ્રાયઃ એવીજ હોય છે; પરંતુ દુવિધા પરિષદ્ લાખ ઉપાય કર્યો પણ સમજતી નથી”. (૧)
એ પ્રમાણે ત્રણ પ્રકારની પરિષદ્ પણ પુનઃ પ્રત્યેક એ પ્રકારની છેઃ-(૧) લૌકિકી અને (૨) લેકેત્તરા, જે પરિષદ્નીયાજના રાષ્ટ્ર, દેશ (પ્રાંત), સંધ જાતિ, કુલ, નગર, ગ્રામ આદિના હિત—અહિત સમધી વિચાર કરવા માટે કરવામાં આવી હોય તે લૌકિકી વિષર્ છે. જેમાં કેવળ શ્રુતધર્મ અને ચારિત્ર્યધર્મનું શ્રવણ યા મનન થતુ હોય તે લેાકેાત્તરા પરિષદ છે. કહ્યું છે કે
“જે રાષ્ટ્રઆદિના હિતને માટે કરવામાં આવી હોય, તે પરિષદ લૌકિકી મનાય છે અને જે શ્રુત-ચરિત્ર ધર્મ ને માટે પરિષદ હોય તે લેાકેાત્તરા મનાય છે.” (૧) પ્રકરણનું અનુસરણ કરતાં અહીં લેઃકેત્તર-પરિષદ્ ગ્રહણ કરવી જોઇએ. વિસ્તારલયથા આ વિષયને સામાપ્ત કરીએ છીએ.
અભિગમન કા વર્ણન
એ પારષદ્ નીકળી. જેવી રીતે અધતુ જેવા ઠાઠમાઠથી કૂણિક મહારાજા ભગવાનને વંદન કરવા જવાને માટે નીકળ્યે તેવા જ ઠાઠમાઠથી જિતશત્રુ રાજા પશુ નીકળ્યેા. સિધ્ધિ' શબ્દની પછી જે ‘ગાવ’ શબ્દ છે. તેથી આટલા સંગ્રહ થાય છે:-‘(તે) શ્રવણુ ભગવાન મહાવીરની પાસે પાંચ પ્રકારના અભિગમ (મર્યાદા) કરીને ગયે, તે આ પ્રમાણે:-(૩) સચિત્ત ( પાન ઇલાયચી, માલા આદિ ) દ્રષ્યેને ત્યજીને, (૨) અચિહ્ન ( વસ્ત્ર આભૂષણ અદિ) દ્રવ્યેને ત્યજ્યા વિના, (૨) એકશાટિક ( વગર સાધાનું માત્ર એક વસ્ત્ર )ના ઉત્તરાસંગ કરીને, અર્થાત્ નિરવદ્યતાને માટે એક માત્ર વસ્ત્રને મુખપર રાખીને (૪) ભગવાન્ દૃષ્ટિએ પડતાં જ અર્જાલ ખાંધીને (હાથ જોડીને), (૫) મનને સ્થિર કરીને, જે ખાજુએ શ્રમણ ભગવાનૂં મહાવીર હતા તે બાજુએ તે ગયા ત્યાં જઇને ત્રણ વાર પાતાના મુખના જમણા ભાગથી આરંભીને પ્રદક્ષિણાએ કરી. પ્રદક્ષિણાએ કરીને સ્તુતિ કરી, નમસ્કાર કર્યાં રાજા જિતશત્રુએ ભગવાનુ મહાવીરની આ પ્રમાણે સ્તુતિ કરી હતી.
શ્રમણ
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૨૮