________________
દેવકૃત ઉપસર્ગ કા વર્ણન
ચેથું અધ્યયન. હવે ચેથા અધ્યયનને પ્રારંભ કરીએ છીએ –
દીક્ષાર્થ– “જેવો ” ઈત્યાદિ (૧૫૧ થી ૧૫૭)
ઉલ્લેપ–જબૂ સ્વામીએ કહ્યું: “ભગવન! શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ ચેથા અધ્યયનને શો અર્થ કહ્યો છે ?”
સુધર્મા સ્વામીએ ઉત્તર આપે – જંબૂ! એ કાળે. એ સમયે બનારસ નામની નગરી હતી. કચ્છક ચિંત્ય હતું. જિતશત્રુ રાજા હર્તા. સુરદેવ ગાથા પતિ હતું. તે સર્વ પ્રકારે સંપન્ન યાવત્ અજેય હતે. છ કરોડ સોનેયા તેના ખજાનામાં હતા, છ કરેડ વ્યાપારમાં કયા હતા અને છ કરેડ પ્રાવસ્તર (લેણદેણ) માં લગાડયા હતા, તેની પાસે છ ગોકુળ અર્થાત ૬૦ સાઈઠ હજાર વર્ગના પશુઓ હતાં. ધન્યા નામની ભાર્યા હતી. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામી સમસર્યા. સુરાદેવ આનંદની પેઠે ગયે અને તેણે ગૃહસ્થ ધર્મને સ્વીકાર કર્યો. તે કામદેવની પેઠે યાવત શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની સમીપની ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિ સ્વીકારી વિચારવા લાગ્યા. (૧૫૧) ત્યારપછી સુરાદેવ શ્રાવકની સામે પૂર્વરાત્રિના અપર સમયમાં એક દેવતા પ્રકટ થયે. એ દેવતા નીલકમલના જેવી યાવત તલવાર લઈને સુરાદેવ શ્રમણોપાસકને કહેવા લાગેઃ “અરે સુરાદેવ શ્રાવક! હે મૃત્યના કામી ! જે તું શીલ આદિને યાવત ભંગ નહિ કરે તે તારા મેટા પુત્રને ઘેરથી લાવું છું અને તારી સમીપે જ તેને ઘાત કરું છું. તેને મારીને તેના માંસના પાંચ ટુકડા કરીશ અને આંધણથી ભરેલી કડાઈમાં ઉકાળીશ; પછી તારા શરીર પર એ માસ અને લેહ છાંટીશ, જેથી તું અકાળે જ જીવન ગુમાવી બેસીશ” એ પ્રમાણે વચ્ચેટ અને સૌથી નાના પુત્રને માટે પણ કહ્યું. સુરદેવ નિર્ભયજ રહ્યો એટલે ક્રમશઃ તે દેવ તેના પુત્રને લાવ્યા, તેમને મારી નાંખ્યા અને પ્રત્યકના માંસના પાંચ ટુકડા કરી પ્રત્યકના લાહી–માંસને સુરાદેવના શરીર પર છાંટયાં, (૧૨) દેવતાએ જ્યારે જોયું કે સુરાદેવ હજી પણ ભયભીત નથી થયે, ત્યારે ચોથીવાર તે બેલ્યા- “અરે સુરદેવ શ્રાવક! મૃત્યુના કામી! જે તું યાવત શાલ આદિને પરિત્યાગ નહિં કરે તે તારા શરીરમાં એક સાથે (૧) શ્વાસ, (૨) કાસ, (૩) જવર, (૪) દાહ, (૫) કુક્ષિલ (૬) ભગંદર (૭) અર્શ (હરસ-મસા), (૮) અજીર્ણ, (૯) દષ્ટિગ, (૧૦) મસ્તકશૂલ, (૧૧) અરૂચિ, (૧૨) અક્ષિવેદના, (૧૩) કર્ણવેદના, (૧૪) ખસ-ખુજલી, (૧૫) ઉદરરોગ, અને (૧૬) કઢ, એ સેળ રેગ (જ્વરાદિ) અને આતંક (ફૂલ-આદિ) નાંખીશ, જેથી તું તરફડીને પ્રાણ છેડીશ. (૧૫૩) તેથી પણ સુરાદેવ ભયભીત ન થતાં વિચરી રહ્યો. દેવતાએ એ પ્રમાણે બીજી અને ત્રીજીવાર પણ કહ્યું. (૧૫૪). એ પ્રમાણે દેવતાએ બે ત્રણ વાર કહેતાં સુરદેવ શ્રાવકના મનમાં એ વિચાર આવ્યું કે “આ અનાર્ય પુરૂષ છે, અનાર્ય બુદ્ધિવાળે છે, એટલે તે આચરણ પણ અનાર્ય જ કરે છે, તેણે મારા મેટા, વચ્ચેટ અને નાના પુત્રને મારી નાંખ્યાં, તેનાં માંસ-લેહી મારા શરીરે છાંટયાં, હવે મારા શરીરમાં સોળ રેગ તે નાંખવા ઇચ્છે છે માટે તેને પકડી લે એજ ઠીક છે.” એમ વિચારી સુરદેવ ઉઠયે, અને દેવતા આકાશમાં વિલીન
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૧૦૬