________________
'एएस' भते ! अणतपएखियाणं खं धाणं देतेयाणं सव्वेयाणं निरेयाण य कयरे હિંતો નાવ નિલેષાદ્યિા' હે ભગવન્ જે દેશતઃ સકપ સર્વાં་શતઃ સક અને અકપ અનંત પ્રદેશિક સ્કધ છે તેમાં કાણુ કેાના કરતાં અલ્પ છે ? કાણ કાનાથી વધારે છે ? કાણુ કાની ખરેખર છે ? અને કહ્યુ કાનાથી વિશે ષાધિક છે? આ પ્રરનના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે સલ્વોવા અળ'તપત્તિયા લીધા આવેયા' હૈ ગૌતમ ! સૌથી એછા તે અનંત પ્રદેશાવાળા 'ધા છે. કે જે સર્વાંશતઃ સકલ્પ હોય છે, તેના કરતાં ‘ન્દ્રિયા અનંતકુળા’ નિષ્કપ જે અન ંત પ્રદેશાવાળા સ્કંધે છે. તે અનંતગણા વધારે છે. “હેયા ગળ'તનુળા' તથા તેના કરતાં પણ અનંતગણા વધારે તે અનંત પ્રદેશિક રૂપે છે, કે જેએ દેશતઃ સંપહેાય છે ‘‘વૃદ્ધિ ન` મતે પરમાણુનો ઢાળ સંલેज्जपरखियाणं असंखेज्जपएसियाण अणतपएसियाण य खधाण' देखेयाणं सव्वेयाण निरेयाणं दब्बट्टयाए पएसट्टयाए दुव्वट्टरएसठुयाए कयरे कयरेहिंतो ! जाव विसेसाદિયા વા” આ સૂત્રપાઠ દ્વારા ગૌતમસ્વમીએ પ્રભુશ્રી ને એવું પૂછ્યું છે કે-હે ભગવદ્ અંશતઃ સક’૫ સર્વાં’શતઃ સક’પ અને અક‘પ પરમાણુ પુદ્ગલેમા સંખ્યાત પ્રદેશવાળા ધામાં અસંખ્યાત પ્રદેશાવાળ કામાં અને અનંત પ્રદેશેાવાળા સ્કંધામાં દ્રવ્યપણાથી પ્રદેશપણાથી અને દ્રવ્ય પ્રદેશ એમ ઉભયપણાથી કયા 'ધા કયા સ્કધા કરતાં અલ્પ છે ? કયા ધેા કયા સ્કા કરતા વધારે છે ? કયાં રંધા કયા કધાની ખરાબર છે? અને કયા કધેા કયા સ્કધાથી વિશેષાધિક છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે-પોયમા ! સવ્વસ્થોના ગળ'તવત્ ક્રિયા જ્ઞ'ધા અદ્રેચા યુક્તદુવા' હૈ ગૌતમ દ્રવ્યપણાથી સૌથી એછા તે અનંત પ્રદેશેાવાળા ધા છે કે એ સર્વાં’શતઃ સર્કપ હોય છે. ‘અનંતક્રિયા વધા નિયા યુવકૂચાહ્ બળતકુળ' તેના કરતાં દ્રવ્યપણાથી તે અનન્ત પ્રદેશિક સ્કંધ અનતગણા વધારે છે કે જે નિષ્ક ંપ હાય છે. ‘બળ'તક્રિયા આધા મેલેચા સુવયુદ્ ાળ'તકુળ' તેના કરતાં દ્રવ્યપણાથી તે અન તપ્રદેશિક ધ અન તગણા વધારે છે. કે જે દેશતઃ સંપ હાય છે. ‘સંઘે નવનિયા બંધા રવૈયા તબ યાદ્ અન્ન લગ્નનુળા'અનત પ્રદેશાવાળા સ્કંધ કરતા દ્રવ્યપણાથી સર્વોદેશતઃ સર્કપ અસંખ્યાત પ્રદેશેાવાળા કા અસખ્યાતગણા વધારે છે
આ લગ્નપત્તિયા સ્વધા વેચા વાક્ બસ લગ્નનુળા' સવ દેશતઃ સકલ્પ અસખ્યાત પ્રદેશાવાળા કા કરતાં સદેશતઃ સક ́પ સખ્યાતપ્રદેશાવાળા સ્કંધા દ્રવ્યપશાથી અસંખ્યાતગણા વધારે છે ‘વરમાળુ વોરાછા સવેચા યુવ દૈયા અલ છેઞનુળા' સદેશતઃ સક ંપ પરમાણુપુદ્ગલે દ્રવ્યપણાથી સદેશત; સકપ સખ્યાતપ્રદેશી ક યા કરતાં અસખ્યાતગણા વધારે છે, “સ વ પણ થા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
२७८
