________________
ચૈાજ રૂપ કહી છે, ૪૪૪ ના અપહાર કરતાં છેવટે જે પ્રદેશ રાશીમાં ૨ એ ખચે તે પ્રદેશ રાશી દ્વાપરયુગ્મ રૂપ કહી છે. અને ૪+૪ ના અપહાર કરતાં જે પ્રદેશ રાશીમાંથી ૧ એક ખર્ચે છે, એવી તે પ્રદેશરાશી કયેાજ રૂપ કહેલ છે. તથા દક્ષિણ પૂર્વ ફ્રેંચક પ્રદેશથી જે અન્ય પ્રદેશ છે, તેનાથી પ્રારભ કરીને પૂર્વની તરાલેક શ્રેણના અધ ભાગ છે, તે ૧૯ એગણીસ પ્રદે શેના પ્રમાણુ રૂપ છે. તથા જે ઉત્તર દક્ષિણ સુધી લાંમા રૂચક પ્રદેશથી દક્ષિણના અંત પ્રદેશ છે, તેનાથી પ્રારંભ કરીને ઉપરની તરફ શ્રેણિના અધ ભાગ છે, તે પણ ૧૯ ઓગણીસ પ્રદેશાના પ્રમાણુ રૂપ છે. આ બન્ને ૧૯ ઓગણીસની સંખ્યાના જોડામાંથી ૪+૪ ના અપહાર કરવાથી પૂર્વ પશ્ચિમ લાંબી લેક શ્રેણિમાં દ્વાપરયુગ્મપણુ હાય છે. આજ વાત સૂત્રકારે ડ્યું પાન પીળાચર્ચાઓ વિ' આ સૂત્રપાઠ દ્વારા પ્રગટ કરેલ છે. અર્થાત્ પૂથી પશ્ચિમ સુધીની લાંખી જે લેાકાકાશના પ્રદેશ રૂપ શ્રેણિયેા છે, તે મધી કેઈ વાર કૃતયુગ્મ રૂપ હોય છે. ચૈાજ રૂપ હેાતી નથી. કાઈ વાર તે દ્વાપરયુગ્મ રૂપ હાય છે, પરંતુ કલ્પેજ રૂપ હેાતી નથી, 'દ્દિનુત્તર ચચાત્રો વિ' એજ રીતે દક્ષિણથી ઉત્તર સુધીની લાંબી લેાકાકાશ પ્રદેશની ૫ક્તિ રૂપ જે શ્રેણિચે છે, તે પશુ કાઈ વાર કૃતયુગ્મ રૂપ હોય છે, પરંતુ ધેાજરૂપ હાતી નથી. તે કાઈ વાર દ્વાપરયુગ્મ રૂપ હોય છે. પરંતુ કલ્યાજ રૂપ હતી નથી. બુઢ મહાચવાળો પુરુષ્કા' હે ભગવન ઉપર નીચે લાંખી લેાકાકાશ પ્રદેશની જે શ્રેણિયા છે, તે પ્રદેશપણાથી શુ મૃતયુગ્મ રૂપ છે ? અથવા પેજ રૂપ છે ? અથવા દ્વાપરયુગ્મ રૂપ છે? અથવા કલ્ચાજ રૂપ છે ? ગૌતમ સ્વામીના આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે-નોયમા ! કનુમ્માગો, તો તેમોયાશ્નો નો રાયજીમ્મત્રો નો દષ્ટિકોો' હૈ ગૌતમ ! ઉપર નીચે લાંખી લેાકાકાશ પ્રદેશની જે શ્રેણિયા છે, તે પ્રદેશપણાથી કેવળ કૃતયુગ્મ રૂપ છે. સ્ટેજરૂપ નથી. દ્વાપરયુગ્મ રૂપ નથી તેમ કલ્યાજ રૂપ પણ નથી. આ સંબંધમાં આ પ્રમાણેની સગ્રહ ગાથા છે.~
‘સિચિવ છે. ટાવરાત્રો' ઇત્યાદિ કહેવાનું તાત્પ એ છે કે-લેકનીતિય ગાયતશ્રેણી કે જે સખ્યાત પ્રદેશેાવાળી અથવા અસખ્યાતપ્રદેશેાવાળી છે તે બધી કૃતયુગ્મ અથવા દ્વાપરયુગ્મરૂપ છે અને ઉર્ધ્વ અને અધા ભાગની જે આયત શ્રેણિયા છે તે ખષી અસ ંખ્યાત પ્રદેશેાવાળી જ હોય છે. મને કેવળ કૃતયુગ્મરૂપ જ છે.
હવે શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રભુશ્રીને એવુ પૂછે છે કે-‘છોગાવાલનેઢીત્રો ન મળે ! પ:ચાળ પુચ્છા હું ભગવન્ અલેાકાકાશની જે શ્રેણિયા છે, તે પ્રદેશપણાથી શુ મૃત્યુગ્મ રૂપ છે ? અથવા યેાજ રૂપ છે? અથવા દ્વાપરયુગ્મ રૂપ છે ? અથવા કલ્લે રૂપ છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમ વાસીને કહે છે કે-તોયબા ! બ્રિચ 3ઝુમ્બાનો નાવ હિચ છિદ્રોનાબ' હૈ. ગૌતમ ! અલેાકાકાશની જે શ્રેણિયા છે, તે પ્રદેશપણાથી કેટલીક કૃતયુગ્મ રૂપ છે, કેટલીક ચૈાજ
भ० ८९
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
२०७