________________
વૈરયિકોં કે દ્વાદશાદિસમર્જિતત્વ કા નિરૂપણ
આ રીતે ષટ્ક સૂત્રનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર દ્વાદશ સૂત્રનું નિરૂપણ કરે છે. નારા ન મંતે ! ઉર્દૂ ત્રાસસબ્નિયા' ઇત્યાદિ
ટીકાથ—એક સમયમાં ૧૨ મારની સંખ્યાથી જેએ ઉત્પન્ન થાય છે તે દ્વાદશ સમત કહેવાય છે. આ વિષયમાં ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને એવુ' પૂછ્યુ` છે કે હે ભગવન્ નારકીય જીવે। શું દ્વાદશ સમત હૈાય છે ? અર્થાત્ એકજ સમયમાં ખાર ૧૨ નારકા એક સાથે ઉત્પન્ન થઈ શકે છે ? તો વાયરબ્નિયા વા' અથવા ના ખારસ સમત હોય છે ? અર્થાત્ એકથી લઈને અગ્યાર સુધીની સંખ્યા પૈકી કેઈપણુ એક સખ્યાથી સમ ંત હાય છે ? અર્થાત્ ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા વાળ ચર્ચાનો પારઘણ્ ચ ભ્રમન્નિયા) રૂ। એક ખારની સખ્યામાં અને એક ના મારની સખ્યામાં ઉત્પન્ન થાય છે?૩ ના દ્વાદશ સમત શબ્દના અથ એકથી લઈને ૧૧ અગ્યારની સખ્યા પૈકી કાઈપણ એક સખ્યામાં ઉત્પન્ન થવુ તેનું નામ ના દ્વાદશ સમત છે. અથવા વા ર્ફેિ સગિયા' એક સમયમાં તેએ અનેક દ્વાદશાની સંખ્યામાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા વરલેપિંચ નો વાદળ ચ ભ્રમનિયા'બ એક સમયમાં અનેક આરની સખ્યામાં તથા એકથી લઇને ૧૧ અગીયાર સુધીની કોઈપણ એક સખ્યામાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ રીતે ગૌતમસ્વામીએ નારકેાની ઉત્પત્તિના સંબધના પાંચ પ્રશ્નો ભગવાનને પૂછ્યા છે, આ પ્રશ્નાના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-નોયમા ! નૈર इया बारससमज्जिया वि जाव बारसरहिय नो वारसएण य खनज्जिया वि' डे ગૌતમ! નારકા દ્વાદશ સમજીત હાય છે.1, ના દ્વાદશ સમજીત પશુ હોય છે.૨, એક દ્વાદશથી અને એક નાદ્વાદશથી પણ્ સમત હાય છે.૩, દ્વાદશકેાથી પણુ સમજીત હાય છેજ, અનેક દ્વાદશકેાથી અને એક ને દ્વાદશથી પણ સમત હોય છે. પ, અહૈ' યાવપદથી ખીજા ત્રીજા અને ચેાથા વિકલ્પના સગ્રર્ડ થયેા છે.
હવે ગૌતમસ્વામી દ્વાદશ વિગેરે અવસ્થામાં સમતપણાનું કારણુ જાણવાની ઇચ્છાથી પ્રભુને એવુ' પૂછે છે કે-લે ઢેઢેળ જ્ઞાન સમક્રિયા વિ॰' હે ભગવન્ આપ એવુ` શા કારણથી કહે છે કે-નારક જીવે દ્વાદશ સમજીત ૧ ના દ્વાદશ સમતર, એક દ્વાદશથી અને એક ના દ્વાદશથી સમ ઈતર અનેક દ્વાદશેાથી સમત૪, અને અનેક દ્વાદશેાથી અને એક ને દ્વાદશથી પણ સમત હેાય છે. ૫, અહિયાં યાવપદ્મથી ભદન્ત’ એ શબ્દથી લઈને ટ્રાશય નો દ્વારાન ' આટલા સુધીના આ તમામ પદાના સગ્રહ થચે છે. આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-નોયમા ! ને ગં મેચ જે નારકીયા વાઘછાં વેદ્ઘળળ વિસંતિ' દ્વાદશ પ્રવેશનકથી પ્રવેશ કરે છે, અર્થાત્ એક સમયમાં ખારની સખ્યામાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે ળ તેડ્યા ચારણ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
૪૯
