________________
નાગકુમારાદિકોં કા ઉત્પાતઆદિ કા કથન
ત્રીજા ઉદ્દેશીને પ્રારંભ– આ રીતે બીજા ઉદ્દેશાનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર ક્રમથી આવેલા નાગકુમાર વિગેરેને આશ્રય કરીને આ ત્રીજા ઉદ્દેશાની પ્રરૂપણ કરે છે. “ હું જાવ ' કયાધી' ઇત્યાદિ
ટીકાઈ–રાજગૃહ નગરમાં ભગવાનનું સમવસરણ થયું, પરિષદ પિત પિતાના સ્થાનેથી ભગવાનને વંદના કરવા નીકળી, ભગવાને ત્યાં ધર્મદેશના આપી. ધર્મદેશના સાંભળીને પરિષદુ ભગવાનને વંદના નમસ્કાર કરીને પાછી ગઈ તે પછી ગૌતમ સ્વામીએ ભગવાનને વંદના કરી અને નમસ્કાર કર્યા. વંદના નમસ્કાર કરીને તે પછી ગૌતમસ્વામીએ બને હાથ જોડીને પ્રભુને આ પ્રમાણે પૂછયું–‘બાપુનr ળ મં! ગોવિંતો ! કવનકનંતિ છે. ભગવન ભવનપતિદેવ વિશેષ જે નાગકુમારે છે. તેઓ ક્યાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? “ નૈત્તિો વાઘન્નતિ શું નૈરયિકેથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા “નિરિજasોળિપતિો વવવતિ” તિર્યંચ નિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા “નgrફ્લેશિંત વવકલર” મનુષ્યોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા “રવેfહંતો સવવનંતિ” દેવામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે- જોગમ!' હે ગૌતમ! “ હિતો રવવન્નતિ તેઓ નૈરઈમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંતુ “સિરિત
નિતિ વવવનંતિ” તિયામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. “મજુહિંતો વવવનંતિ” મનુષ્યમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે. તેઓ ધારિતો વર્ષારિ’ માંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થતા નથી. હે ગૌતમ! જે જીવ નાગકુમારની પર્યાયથી નાગકુમારાવાસમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેઓ નરકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી. અને દેશમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંત તિર્યો અને મનુષ્યમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે.
ફરીથી ગૌતમસ્વામી આ સંબંધમાં પ્રભુને પૂછે છે કે–“ક તિપિકાવોnિg ====તિ” હે ભગવદ્ જે તેઓ તિયામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે તે સંબંધમાં અસુરકુમારનું જે પ્રમાણે કથન કર્યું છે. એજ રીતનું કથન યાવત્ અસંજ્ઞી સુધીનું અહિયાં આ નાગકુમારોમાં પણ કહી લેવું અર્થાત આ નાગકુમારીનું કથન અસુરકુમારે કથન પ્રમાણે સમજવું અસુરકુમારના કથનમાં નાગકુમારને અતિદેશ કર્યો છે જેથી નાર કના પ્રકરણ અનુસાર નાગકુમારનું પ્રકરણ આ નીચ કહ્યા પ્રમાણે અહિયાં સમજવું –હે ભગવન જે તિર્યંચ યોનિમાંથી આવીને નાગકુમાર ઉત્પન
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
૧૭૮
