________________
આયુષ્યવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિય"ચ ઐનિવાળા જીવ જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળા અસુરકુમારામાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, તે તે સમંધમાં પણ પહેલા કરેલ જ કથન હી લેવુ. જોઈ એ. જેમકે-જ્યારે ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને એવુ' પૂછ્યુ' કે−હે ભગવન્ અસ`ખ્યાત વષઁની આયુષ્યવાળો સન્ની પચેન્દ્રિય તિય ચ ચેાનિવાળા જીવ કે જે અસુરકુમારામાં ઉત્પન્ન થવાને ચેાગ્ય છે. તે કેટલા કાળની સ્થિતિવાળા અસુર કુમારેામાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુએ તેએને આ પ્રમાણે કહ્યું-ડે ગૌતમ ! એવા તિય‘ચ ચેાનિવાળા તે જીવ જઘન્યથી દસ હજાર વર્ષની સ્થિતિવાળા અસુર કુમારામાં તથા ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણુ પત્યેાપમની સ્થિતિવાળા અસુર કુમારામાં ઉત્પન્ન થાય છે. ફરીથી ગૌતમસ્વામી પૂછે છે કે-હે ભગવન્ અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા સન્નિપ`ચેન્દ્રિય તિયાઁચ ચેાનિવાળ જવા એક સમયમાં ત્યાં-અસુર કુમારામાં કેટલા ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નનના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-ૐ ગૌતમ ! જધન્યથી એક અથવા બે અથવા ત્રણ સુધી અને ઉત્કૃ ષ્ટથી સખ્યાત સુધી ઉત્પન્ન થાય છે. તથા સન્ની પચેન્દ્રિય પર્યાપ્ત અસં ખ્યાત વની આયુષ્યવાળે! તિયાઁચ ચેાનિક એવા તે જીવ વ ઋષભ નારાચ સહુનન વાળા ઢાય છે. તેના શરીરની અવગાહના જધન્યથી ધનુઃ પૃથક્ અને ઉત્કૃષ્ટથી છ ગાઉ જેટલી હોય છે તેનું સંસ્થાન સમચતુરસ (ચારસ) હાય છે.તેને પહેલી ચાર લેશ્મા એ હાય છે તે સમ્યગ્ દૃષ્ટિ અને મિશ્ર દૃષ્ટિ હેાતા નથી, પરંતુ મિથ્યા દૃષ્ટિજ હોય છે. આ અસખ્યાત ની આયુષ્યવાળા તિય ચચેનિક જીવા મતિજ્ઞાન. શ્રુતજ્ઞાન, અને અવિધ જ્ઞાનવાળા હોતા નથી. પરંતુ નિયમથી મતિ અજ્ઞાત, અને શ્રુત અજ્ઞાન, એ એ અજ્ઞાન વાળા હોય છે મનેયાગ, વચન ચાગ અને કાયયેાગ એ ત્રણે ચગવાળા તે ઢાય છે. સાકાર ઉપયેગ અને અનાકાર ઉપયેગ આ અન્ને પ્રકારના ઉપચેગવાળા હોય છે. આહાર, ભય, મૈથુન અને પરિગ્રહ આ ચારે સરજ્ઞામે તેઓને હાય છે, તેઓને ક્રોધ, માન, માયા, અને લાભ એ ચારેક । ચે! હાય છે. શ્રોત્ર, ચક્ષુ, ઘ્ર ણ, જહેવા. અને સ્પર્શ આ પાંચ ઇન્દ્રિયા તેમને હાય છે. વેદના-સમુદ્ધ ત, કષાય સમૃધ્ ધત, અને મારાન્તિક સમુધાત એ રીતે એ ત્રણ સમુદ્દાતા તેઓને હેાય છે. તેએ સમુદ્ ઘાત કરીને પણ મરે છે અને સમૃદ્ઘક કર્યા વિના પણ મરે છે. તેઓ શાતા અને અશાતા એ બન્ને પ્રકારની વેદના વાળા હૈાય છે. તેએ ને સ્રીવેદ
અને પુરુષવેદ એ એ વેદ હૈાય છે. અહિયાં નપુંસકવેદ હેતા નથી, અહિયાં સ્થિતિ જધન્યથી કંઇક વધારે પૂર્વાટની હાય છે અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પડ્યેાપમની હાય છે. તેઓને પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત એ બન્ને પ્રકારના અવસાન હોય છે. અનુષધ પણ અહિયાં જઘન્યથી સાતિરેક પૂવ કેટિરૂપ હાય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પત્યેાપમાત્મક હેાય છે. કાયસ વેધ અહિ' ભવની અપેક્ષાથી એ ભવ ગ્રહણ કરવા રૂપ હોય છે. અને કાળની અપેક્ષાથી તે જઘન્યથી દસ હજાર વર્ષે વધારે સાતિરેક પૂ કાટિ રૂપ અને ઉત્કૃષ્ટથી દસ હજાર વષ અધિક ત્રણ પલ્યાપમ રૂપ હોય છે. અર્થાત્ એટલા કાળ સુધી તે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
૧૬૬