________________
વનરકંકાવાવાયamજિંવિત્તિપિત્તરોળિણ ળ અંતે ! હે ભગવન જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળા પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળે સંજ્ઞા પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જીવ ને પવિણ _માપુઢવીને રૂણું રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકમાં ઉત્પન થવાને ગ્ય છે, “રે અંતે! છેવત્તરાદિરા, વવવનેગા? તે કેટલા વર્ષની આયુવાળા નરયિકોમાં ઉત્પન થાય છે? આ પ્રટનના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે જેમા ! હે ગૌતમ ! “savોળ સવારરહરિફર જઘન્યથી તે દસ હજાર વર્ષની સ્થિતિવાળા નરયિકમાં અને gણે ઉકષ્ટથી સાગરે પમની સ્થિતિવાળા નિરયિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ફરીથી ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવું પૂછે છે કે તે મતે ! નીવા ઘારમાળ વિફા =વનંતિ હે ભગવન જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળા સંશી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિવાળા તે જ એક સમયમાં કેટલા ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે જેમા ! હે ગૌતમ ! તે એક સમવમાં નરકાવાસમાં જઘન્યથી એક અથવા બે અથવા ત્રણ સુધી ઉત્પન્ન થાય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત અથવા અસંખ્યાત સુધી ઉત્પન્ન થાય છે, અવરો રો વેવ જાગો” બાકીનું તે પહેલું જ ગમક કહી લેવું. અર્થાત્ પહેલા ગમમાં અસંજ્ઞી ગામમાં ઉત્પાત વિગેરે કહેવામાં આવેલ છે, તેજ પ્રમાણે અહિયાં તે સઘળું કથન કહેવું જોઈએ. પહેલા ગમ કરતાં આ ચોથા ગમમાં જે ભિન્ન પણું છે, તે સૂત્રકાર પિતેજ “નષ' ઈત્યાદિ સૂત્રપાઠ દ્વારા પ્રગટ કરે છે –“નવાં ફુમારૂં 1 નાનત્તા કે ઉત્પાતદ્વારથી લઈને અનુબંધ દ્વાર સુધી તમામ વિષય આ ચોથા ગમમાં પહેલા ગામમાં કહ્યા પ્રમાણે જ છે. તે પણ અહિં પહેલા ગમ કરતાં આગળ કહેવામાં આવનારા વિષયમાં આ આઠ બાબતોમાં ભિનપણું છે. તે આ પ્રમાણે છે-“રીરેgણા” અહિયાં શરીરની અવગાહના “saomi અવે જમાનો જ ઘન્યથી તે આંગળના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ છે, અને “વોને ઉત્કૃષ્ટથી તે “ધyપુદત્ત ધનુષ પ્રથકૃત્વ છે. અર્થાત ૨ ધનુષથી લઈને ૯ નવ ધનુષ સુધીની છે, પહેલા ગામમાં તે જીના શરીરની અવગાહના અસંજ્ઞી જીના શરીરની અવગાહના પ્રમાણે જઘન્યથી આગળના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ અને ઉત્કૃષ્ટથી એક હજાર
જન પ્રમાણની કહી છે, અને અહિયાં તે જઘન્યથી આંગળના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ અને ઉત્કૃષ્ટથી ૨ બે ધનુષથી લઈને ૯ નવ ધનુષની કહી છે. આ રીતે અવગાહના સંબંધી ભિન્નપણું છે. ૧ તથા લેણ્યા સંબંધી ભિનપણું આ પ્રમાણે છે.-છેરણા સિનિ બારિસ્ટાગો’ અહિયાં પહેલી ત્રણ લેશ્યાઓ હોય છે. ૨ દષ્ટિના સંબંધમાં સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચો સમ્યગ દષ્ટિ, અને સમ્યગ્સચ્યા દષ્ટિવાળા હોતા નથી પણ મિથ્યાષ્ટિજ હોય
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
૧ ૨૯
