________________
એકોક આદિ દ્વીપવર વિશેષ કા નિરૂપણ
નવમા રાતકના ત્રણથી ત્રીસ ઉદ્દેશક
નવમાં શતકના ત્રીજાથી ત્રીસમાં સુધીના ઉદ્દેશકામાં જે વિષયાનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે તેને સક્ષિપ્ત સારાંશ નીચે પ્રમાણે છે-એકારુક દ્વીપ, આલાસિક દ્વીપ, વૈષાણિક દ્વીપ, લાંગલિક દ્વીપ, હયકણુ, ગજકણું, ગાકણ, શશ્કેલીક, આદશ મુખ, મે'હ્રમુખ, અચામુખ, ગામુખ, અશ્વમુખ, હસ્તિમુખ,સિંહુમુખ,વ્યાઘ્રમુખ, અશ્વક, હસ્તિકણ, કણ કણ પ્રાવરણ,ઉલ્કામુખ, મેઘમુખ, વિદ્યુત્સુખ, વિદ્યુદન્ત, ધનન્ત, લષ્ટાન્ત, ગૂઢદન્ત અને શુદ્ધઇન્ત, આ બધાં દ્રીપાની વક્તવ્યતાનું આ ૨૮ ઉદ્દેશકામાં પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે. एकोरुक आदि द्वीपवरविशेषवक्तव्यता
• વાયનિટે નાય મ થયાની” ફાતિ
सूत्रार्थ - ( रायगिहे जाव एवं वयासी) राजगृह नगर में यावत् गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा - ( कहि णं भंते ! दाहिणिल्लाणं एगोरुयमणुसाणं एगोरुयदीवे नामं दीवे पण्णत्ते) हे भदन्त ! दक्षिणदिशा के એકારુક આદિ દ્વીપવર વિશેષ વક્તવ્યતા ~~~~
રાશિદ્દે નાવ વં યાસી ” ઈત્યાદિ
66
સૂત્રા—( રાશિદ્દે નાવ તુંવચારી ' રાજગૃહ નગરમાં ( યાવત ) ગૌતમ સ્વામીએ મહાવીર પ્રભુને આ પ્રમાણે પૂછ્યું–( દ્દિનું મંતે ! ટ્રાકૃિળિકાનં તો ચમનુÇાળ જોયરીને નામે ડીજે વળશે ? ) હું ભઇન્ત ! દક્ષિણ દિશાના એકારુક મનુષ્યાને એકારુક નામના દ્વીપ કયાં આવેલા છે ? ( નોયમાં ) હું ગૌતમ ! ( નંબુદ્દીને ટ્રીને મંત્રÆ પત્રયમ્સ ટ્રાફિî સુન્ન ફિલ્મથ વાલપત્ર यस पुरथिमिल्लाओ चरिमताओ लवणसमुदं उत्तरपुरत्थिमेणं तिन्निजोयणसयाई ओगाहिता पत्थणं दाहिणिल्लाणं एगोरुयमणुस्खाणं एगोरुय दीवे नाम दोवे पण्णत्ते ) જબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં આવેલા મન્દર પર્યંતની દક્ષિણ દિશામાં ક્ષુદ્રહિમવાન્ વધર પર્વતની પૂના સીમાન્ત પ્રદેશથી ઈશાન દિશામાં લવણ સમુદ્રથી ૩૦૦ ચેાજન આગળ જતાં દક્ષિણ દિશાના એકેક ( યુગલ ) મનુધ્યેાને એકારુક નામના દ્વીપ આવે છે. ( તાં નોયમા ! તિત્રિલોચળ ચારૂં આયામ faraभेण णव एकोणवन्ने जोयणसए किंवि विसेसूणे परिक्खेवेणं पण्णत्ते ) डे ગૌતમ ! તે દ્વીપની લખાઈ અને પહેાળાઇ ૩૦૦ ચેાજનની છે. અને તેના પરિધ ( પરિમિતિ ) ૯૪૯ ચેાજત કરતાં સહેજ મવાઘેચા ોનું મળસકેળ
બો સમંતા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૭
ઓછી છે. (કે નં હાર્ સંપત્તિપિત્ત ) તે દ્વીપ એક
૨૧૫