________________
ગુરુ ઉત્તર આપે આ પ્રકારની જે સૂત્ર રચનાની મર્યાદા છે તેનું પાલન કરવાને માટે જાણવા છતાં પણ તે પ્રશ્નો ગૌતમસ્વામીએ પૂછયા હોય. આ પ્રમાણે “ઈમાળે સ્ટિ” આદિ નવ પદ કમને અધિકૃત કરીને વર્તમાન અને ભૂતકાળની સમાનાધિકરણતાની જિજ્ઞાસાથી પૂછાયા છે અને નિર્ણય કરીને તેમના ઉત્તર દેવામાં આવ્યા છે. સૂ. ૯
નવ પદોં કે નાનાર્થાદિ કાકથન
હવે સૂત્રકાર “ચલનાદિક એ નવ પદે પરસ્પર સમાનાર્થક છે કે ભિન્નાર્થક છે એ પ્રશ્નનો નિર્ણય કરવાને માટે કહે છે–પુણ છે ?” ઈત્યાદિ.
(તે) હે ભદન્ત ! (gg) તે (નવ) નવ કથા) પદ (f) શું () એક અર્થ વાળાં છે ? (બાળાથોસા) વિવિધ શેષ વાળાં છે ? કે (નાખવંગળા) વિવિધ વ્યંજન વાળાં છે? (કરા) અથવા-(Trદ્રા) અનેક અર્થ વાળાં, (TIવોરા) અનેક ઘોષ વાળાં, તળાવંગળ) અને અનેક વ્યંજન વાળાં છે?
(ચમા !) હે ગૌતમ ! (વસ્ત્રમાણે ઝિણ, વરિત્નમાળે કરિણ, વે. જમાને વેણ, હિમાળે પહી, @ i રત્તર કથા પટ્ટા) ચલમાન ચાલી ચુકયું, ઉદીર્યમાણુ ઉદીર્ણ થઈ ચુકયું, વેદ્યમાન વેદિત થયું, અને પ્રહીયમાન પ્રહણ થયું, એ ચાર પદ (3qUUાપર) ઉત્પન્ન પક્ષની અપેક્ષાએ એકાર્થ વાળા છે, (MIT) વિવિધ ઘેષ વાળાં છે, (બાગાવંઝણ) અને વિવિધ વ્યંજન વાળાં છે. તથા (વિજયાસ ઝિન્નમાળે છિન્ને, મિકઝમાળે મને, दज्झमाणे दुड्ढे, मिज्जमाणे मडे, णिजरिज्जमाणे निजिण्णे, एए थे पंच पया બાબા, નાથોસા, જાવંત) વિગત પક્ષની અપેક્ષાએ છિદ્યમાન છેદાઈ ગયું, ભિધમાન ભેદાઈ ગયું, દદ્યમાન બળી ગયું, પ્રિયમાણ મરી ચૂકયું અને નિર્ધમાણુ નિજીર્ણ થઈ ગયું એ પાંચ પદ વિવિધ અર્થવાળાં, વિવિધ ઘેષ વાળાં, અને વિવિધ વ્યંજન વાળાં છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧