________________
શ્રી તીર્થંકરની કૃપાથી વિવિધ લબ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરનાર અને ગુણાના ભંડાર એવા શ્રી સુધર્મા સ્વામીએ આ પ્રવચનને પોતાના મનમાં સંકલિત કરીને સમસ્ત જીવેાના ઉપકારને માટે પોતાના શિષ્ય શ્રી જખૂસ્વામીને તેને ઉપદેશ આપ્યા છે. તે પહેલાં તેમણે જીવ, અજીવ, સ્વસમય (સ્વસિદ્ધાંત), પરસમય, પસિદ્ધાંત ) આદિ વસ્તુતેમના પ્રરૂપક ચેાથા સમવાયાંગનું નિરૂપણ કર્યું. હતું. ત્યાર પછી ‘વિજ્ઞાન્નત્તી' નામના પાંચમાં અંગની પ્રરૂપણા કરી છે. તેનું બીજું નામ ‘મળવતીસૂત્ર ’છે. તેથી “અર્વાચીન વચનરૂપ તાદ્દશ શબ્દાત્મક આગમમાં લેાકેાને વિશ્વાસ નહી રહે” એવી શકા પણ નિર્મૂળ થઈ જાય છે. કારણ કે તેના અથી કર્તા તા તી કર જ છે. તેમણે જ સૌથી પહેલાં અથથી તેના ઉપદેશ આપ્યા છે. તેમનાં વચનામાં કોઇ પણ પ્રકારના રાગદ્વેષ હાતા નથી કારણ કે તીર્થંકર વીતરાગ-રાગદ્વેષથી રહિત હાય છે. તેથી તેમના વચનામાં પ્રામાણિક્તા મનાય છે.
વિઆહપન્નતી શબ્દ કા અર્થ
હવે અહિં વિજ્ઞાપન્નત્તી શબ્દના અર્થ કહે છે
66
:
:
વિપળત્તી” શબ્દની ખાર પ્રકારની સંસ્કૃત છાયા છે. (૧) વ્યાખ્યા પ્રાપ્તિ : (૨) વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞાપ્તિ : (૩) વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞાત્તિ (૪) વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિ (૫) વિવાહપ્રજ્ઞાતિઃ (૬) વિવાહપ્રજ્ઞાત્તિ: (૭) વિખાધપ્રતિઃ (૮) વિખાધપ્રજ્ઞાપ્તિ (૯) વિખાધપ્રજ્ઞાત્તિઃ (૧૦) વિગાહપ્રગતિઃ (૧૧) વિગાહપ્રજ્ઞાતિઃ (૧૨) વિગાહપ્રજ્ઞાત્તિ : હવે એ ખાર પ્રકારની છાયામાંની પ્રત્યેક છાયાના અર્થ બતાવવામાં આવે છે– (૧) ચાચાજ્ઞપ્તિ નામની પહેલી છાયામાં ‘વિ’ અને आङ् ઉપસર્ગ પૂર્ણાંક ‘ રહ્યા ' ધાતુ છે. રા ' ધાતુના અથ • પ્રકથન કરવું. ' તેને ‘બર્’ પ્રત્યય લગાડવાથી ‘ વ્યાખ્યા ’ શબ્દ બને છે. તેના અર્થ આ પ્રમાણે થાયછે— વિ=વિવિધ પ્રકારે, બા=સમન્તાત, ચા કથન કરવું યાહ્યા અને તેમની ત્તિ=
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
૧૮
