________________
છે ત્યાં પણ ઉત્પત્તિના વિરહના સભવથી એંસી ભાંગા જ થવા જોઇએ-અને સત્તાવીસ ભાંગાના તે અભાવ જ હાવા જોઇએ. પણ શાસ્ત્રમાં સત્તાવીસ ભાંગા કહ્યા છે. તેથી એ સારાંશ નીકળે છે કે ઉત્પત્તિની અપેક્ષાએ વિરહ સમજવે નહી. પણ સત્તાની અપેક્ષાએ જ વિરહ સમજવા. “ સત્ત્વે વ તાવ હોન્ના હોદ્દોવલત્તા ”દરેક નરકમાં પાતપેાતાની સ્થિતિની અપેક્ષાએ જધન્ય સ્થિતિવાળા નારક જીવા નિરંતર બહુ જ હોય છે. તથા નારકીને ભવ ક્રોધના ઉદયથી ભરપૂર હાય છે—એટલે નારકીના ભવ ક્રોધની અધિકતાથી સદા કાળ વ્યાપ્ત હોય છે. તે કારણે સમસ્ત નારક જીવા ક્રોધથી ઉપયુક્ત હોય છે. આ પહેલા ભાંગે છે. ( નવા) ઈત્યાદિ સૂત્ર દ્વારા દ્વિક સચાગ, ત્રિક સચાગ, અને ચતુષ્ક સચાગ સંબંધી ભાંગા ખતાવવમાં આવ્યેા છે.જે આ પ્રમાણે છે. તેમાંના પહેલા દ્વિકસચેંગમાં ભાંગા આ પ્રમાણે છે—(હોવકત્તા ચ માળા જ્ઞેય) ક્રોધેાપયુક્ત માનેાપયુક્ત- દ્વિક સયાગમાં છએ ભાંગામાં ક્રોધને મહુવચનથી યુક્ત રાખીને છ ભાંગા કરવામાં આવ્યા છે. તે છ ભાંગા આ રીતે કરવા−(૧) ક્રોધવાળા ધણા અને માનવાળા કાઇક જ, (૨) ક્રોધવાળા ઘણા અને માનવાળા પણ ઘણા, (૩) ક્રોધવાળા ઘણા અને માનવાળા કોઇ એક જ, (૪) ક્રોધવાળા ઘણા અને માયાવાળા પણ ઘણા, (૫) ક્રોધવાળા ઘણા અને લાભવાળા કાઈ એક જ (૬) ક્રોધવાળા ઘણા અને લેાભવાળા પણ ઘણા. આ રીતે દ્વિક સચાગ વડે ઉપરાક્ત છ ભાંગા થાય છે.
હવે ત્રિક સંચાગ વડે ખાર ભાંગા અને છે. અહિં ક્રોધી નારક જીવા ઘણા હોવાથી ક્રોધ દરેક ભાંગામાં બહુવચનમાં રહે છે. હવેમાર ભાંગા નીચે મુજબ જાણવા–(૧) ક્રોધી ઘણા તથા માની અને માયાવી કોઇક જ, (૨) ક્રોધી ઘણા માની કાઈક જ માયાવી ઘણા, (૩) ક્રોધી ઘણા માની પણ ઘણા પણુ માયાવી કાઇક જ. (૪) ક્રોધી ઘણા, માની અને માયાવી પણ ઘણા, ક્રોધ, માન અને માયા એ પદ્ધતિથી જેમ ચાર ભાંગા ઉપર બતાવ્યા એજ પદ્ધતિથી ક્રોધ, માન અને લેાભથી પણ ચાર ભાંગા અને છે. તે આ પ્રમાણે છે. (૧) ક્રોધી ઘણા તથા માની અને લેાભી કાઇક જ, (૨) ક્રોધી ઘણા, માની કોઈક જ અને લેભી ઘણા, (૩) ક્રોધી ઘણા, માની ઘણા, પણ લેાભી કાઈક જ. (૪) ક્રોધી ઘણા તેમજ માની અને લેાભી પણ ઘણા. એજ પ્રમાણે ક્રોધ, માયા અને લાભથી પણ ચાર ભાંગા અને છે, જે નીચે મુજબ છે. (૧) ક્રોધી ઘણા તથા માયાવી અને લેાભી કેાઈક જ (ર) ક્રેધી ઘણા માયાવી કોઇક જ અને લેાભી ઘણા. (૩) કાધી ઘણા, માયાવી ઘણા પણ લેાભી કાઇક જ. (૪) ક્રાધી ઘણા અને માયાવી તથા લાભી પણ ઘણા આ રીતે ત્રિક સચાગીના ખાર ભાંગા જાણવા.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
૨૬૩